Panultihon 15
1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
A soft answer turneth away wrath: but grievous words stir up anger.
2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
The tongue of the wise useth knowledge aright: but the mouth of fools poureth out foolishness.
3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
The eyes of the LORD [are] in every place, beholding the evil and the good.
4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
A wholesome tongue [is] a tree of life: but perverseness therein [is] a breach in the spirit.
5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
A fool despiseth his father’s instruction: but he that regardeth reproof is prudent.
6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
In the house of the righteous [is] much treasure: but in the revenues of the wicked is trouble.
7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
The lips of the wise disperse knowledge: but the heart of the foolish [doeth] not so.
8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
The sacrifice of the wicked [is] an abomination to the LORD: but the prayer of the upright [is] his delight.
9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
The way of the wicked [is] an abomination unto the LORD: but he loveth him that followeth after righteousness.
10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
Correction [is] grievous unto him that forsaketh the way: [and] he that hateth reproof shall die.
11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
Hell and destruction [are] before the LORD: how much more then the hearts of the children of men? (Sheol h7585)
12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
A scorner loveth not one that reproveth him: neither will he go unto the wise.
13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
A merry heart maketh a cheerful countenance: but by sorrow of the heart the spirit is broken.
14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
The heart of him that hath understanding seeketh knowledge: but the mouth of fools feedeth on foolishness.
15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
All the days of the afflicted [are] evil: but he that is of a merry heart [hath] a continual feast.
16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
Better [is] little with the fear of the LORD than great treasure and trouble therewith.
17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
Better [is] a dinner of herbs where love is, than a stalled ox and hatred therewith.
18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
A wrathful man stirreth up strife: but [he that is] slow to anger appeaseth strife.
19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
The way of the slothful [man is] as an hedge of thorns: but the way of the righteous [is] made plain.
20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
A wise son maketh a glad father: but a foolish man despiseth his mother.
21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
Folly [is] joy to [him that is] destitute of wisdom: but a man of understanding walketh uprightly.
22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
Without counsel purposes are disappointed: but in the multitude of counsellors they are established.
23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
A man hath joy by the answer of his mouth: and a word [spoken] in due season, how good [is it]!
24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
The way of life [is] above to the wise, that he may depart from hell beneath. (Sheol h7585)
25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
The LORD will destroy the house of the proud: but he will establish the border of the widow.
26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
The thoughts of the wicked [are] an abomination to the LORD: but [the words] of the pure [are] pleasant words.
27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
He that is greedy of gain troubleth his own house; but he that hateth gifts shall live.
28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
The heart of the righteous studieth to answer: but the mouth of the wicked poureth out evil things.
29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
The LORD [is] far from the wicked: but he heareth the prayer of the righteous.
30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
The light of the eyes rejoiceth the heart: [and] a good report maketh the bones fat.
31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
The ear that heareth the reproof of life abideth among the wise.
32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
He that refuseth instruction despiseth his own soul: but he that heareth reproof getteth understanding.
33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
The fear of the LORD [is] the instruction of wisdom; and before honour [is] humility.
