Proverbs 19
1 Better is the poor who walks in his simplicity, than the rich who twists his lips and is unwise.
Пәзиләтлик йолда маңған кәмбәғәл, Һейлигәр сөзлүк ахмақтин яхшидур.
2 Where there is no knowledge of the soul, there is no good. And whoever hurries with his feet will stumble.
Йәнә, ғәйрити бар киши билимсиз болса болмас; Алдираңғу йолдин чиқар.
3 The foolishness of a man undermines his steps. And then he seethes in his soul against God.
Кишиниң ахмақлиғи өз йолини астин-үстин қиливетәр; Шундақ туруқлуқ у көңлидә Пәрвәрдигардин рәнҗип ағринар.
4 Riches add many friends. But from the pauper, even those whom he had become separated.
Байлиқ достни көп қилар; Мискинләр бар достидинму айрилип қалар.
5 A false witness shall not go unpunished. And whoever speaks lies will not escape.
Ялған гувалиқ қилған җазаланмай қалмас; Ялған ейтқучиму җазадин қутулалмас.
6 Many honor the character of one who is powerful, and there are friends for a giver of gifts.
Тола адәм сехийдин илтипат көзләр; Соғат берип турғучиға һәммә киши досттур.
7 The brothers of the poor man hate him. Moreover, even his friends have withdrawn far from him. Whoever pursues only words shall have nothing.
Намратлашқандин қериндашлириму зерикәр; Униң достлири техиму жирақ қачар; Ялвуруп қоғлисиму, улар тепилмас.
8 But whoever possesses reason loves his own soul. And one who guards prudence shall discover good things.
Пәм-парасәткә еришкүчи өзигә көйүнәр; Нурни сақлиған кишиниң бәхити болар.
9 A false witness shall not go unpunished. And whoever speaks lies will perish.
Ялған гувалиқ қилған җазаланмай қалмас; Ялған ейтқучиму һалак болар.
10 Fine things are not fitting for the foolish, nor is it fitting for a servant to rule over princes.
Һәшәмәтлик турмуш ахмаққа ярашмас; Қулниң әмәлдарлар үстидин һөкүм сүрүши техиму қамлашмас.
11 The doctrine of a man is known through patience. And his glory is to pass beyond iniquities.
Данишмәнлик егисини асанлиқчә аччиқланмайдиған қилар; Хаталиқни йопутуп кәчүрүш униң шөһритидур.
12 Like the roaring of a lion, so also is the wrath of a king. And his cheerfulness is like the dew upon the grass.
Падишаһниң ғәзиви ширниң һувлишиға охшаш дәһшәтлик болар; Униң шәпқити юмран от-чөпкә чүшкән шәбнәмдәк шериндур.
13 A foolish son is the grief of his father. And an argumentative wife is like a roof that is continually leaking.
Ахмақ оғул атиси үчүн балайиқазадур; Урушқақ хотунниң зарлашлири тохтимай темип чүшкән тамчә-тамчә йеғинға охшаштур.
14 A house and its riches are given by parents. But a prudent wife is particularly from the Lord.
Өй билән мал-мүлүк ата-бовилардин мирастур; Бирақ пәм-парасәтлик хотун Пәрвәрдигарниң илтипатидиндур.
15 Laziness sends one into a deep sleep, and a dissolute soul will go hungry.
Һорунлуқ кишини ғәпләт уйқиға ғәриқ қилар; Бекар тәләп ачарчилиқниң дәрдини тартар.
16 Whoever guards a commandment guards his own soul. But whoever neglects his own way will die.
[Пәрвәрдигарниң] әмригә әмәл қилған киши өз җенини сақлар; Өз йоллиридин һези болмиған киши өләр.
17 Whoever is merciful to the poor lends to the Lord. And he will repay him for his efforts.
Кәмбәғәлләргә рәһимдиллиқ қилған, Пәрвәрдигарға қәриз бәргән билән баравәрдур; Униң шәпқитини [Пәрвәрдигар] қайтурар.
18 Teach your son; do not despair. But do not set your soul toward putting him to death.
Пәрзәнтиңниң тәрбийини қобул қилишиға үмүтвар болуп, Уни җазалап тәрбийә берип турғин; Лекин уни өлгичә хар болсун дегүчи болма.
19 Whoever is impatient will sustain damage. And when it has been taken away, he will set up another.
Қәһрлик киши җаза тартар; Уни қутқузмақчи болсаң, қайта-қайта қутқузушуң керәк.
20 Listen to counsel and take up discipline, so that you may be wise in your latter days.
Несиһәтни аңлиғин, тәрбийәни қобул қилғин, Ундақ қилғанда кейинки күнлириңдә дана болисән.
21 There are many intentions in the heart of a man. But the will of the Lord shall stand firm.
Кишиниң көңлидә нурғун нийәтләр бар; Ахирида пәқәт Пәрвәрдигарниң далаләт-һидайитидин чиққан иш ақар.
22 An indigent man is merciful. And a pauper is better than a deceitful man.
Кишиниң йеқимлиғи униң меһир-муһәббитидиндур; Мискин болуш ялғанчилиқтин яхшидур.
23 The fear of the Lord is unto life. And he shall linger in plentitude, without being visited by disaster.
Пәрвәрдигардин әйминиш кишини һаятқа ериштүрәр; У киши хатирҗәм, тоқ яшап, балайиқаза чүшүрүлүшидин халий болар.
24 The lazy conceals his hand under his arm, and he will not so much as bring it to his mouth.
Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селишқиму һорунлуқ қилар.
25 When the pestilent are scourged, the foolish will become wiser. But if you chastise the wise, he will understand discipline.
Һакавурға қилинған таяқ җазаси саддиға қилинған ибрәттур; Йорутулған кишигә берилгән тәнбиһ, Униң билимини техиму зиядә қилар.
26 Whoever afflicts his father and flees from his mother is disreputable and unhappy.
Атисиниң мелини булиған, Анисини өйидин һайдап чиқарған, Рәсвалиқ, иза-аһанәт қалдурғучи оғулдур.
27 Son, do not cease listening to doctrine, and do not be ignorant of the sermons of knowledge.
И оғул, несиһәткә қулиқиңни юпурувалсаң, Әқилниң тәлимлиридин жирақлашқиниңдур.
28 An unjust witness ridicules judgment. And the mouth of the impious devours iniquity.
Пәскәш гувачи адаләтни мазақ қилғучидур; Яман адәмниң ағзи рәзилликни жутар.
29 Judgments are prepared for those who ridicule. And striking hammers are prepared for the bodies of the foolish.
Һакавурлар үчүн җазалар тәйярдур, Ахмақларниң дүмбисигә уридиған қамча тәйярдур.
