Proverbs 14

1 The wise among women buildeth her house; but the foolish pulleth it down with her own hands.

१सुज्ञ स्त्री आपले घर बांधते, पण मूर्ख स्त्री आपल्या स्वतःच्या हाताने ते खाली पाडते.

2 In his uprightness walketh he that feareth the Lord; but perverse in his ways is he that despiseth him.

२जो सरळपणे चालतो तो परमेश्वराचे भय धरतो, पण जो कोणी आपल्या मार्गात अप्रामाणिक आहे तो त्यास तुच्छ मानतो.

3 In the mouth of the foolish is a stick [for his] pride; but the lips of the wise will preserve them.

३मूर्खाच्या मुखातून त्याच्या गर्वाची काठी निघते, पण सुज्ञाची वाणी त्याची जोपासना करते.

4 Where no oxen are, is the crib clean; but the abundance of harvests is [only] through the strength of the ox.

४गुरेढोरे नसले तर गोठा स्वच्छ राहतो, पण बैलाच्या बलाने विपुल पिक येऊ शकते.

5 A faithful witness will not lie; but a false witness constantly uttereth lies.

५विश्वासू साक्षीदार खोटे बोलत नाही, पण खोटा साक्षीदार मुखाने लबाड्या करतो.

6 A scorner seeketh wisdom, and there is none; but knowledge is easy to the man of understanding.

६निंदक ज्ञानाचा शोध करतो आणि काहीच मिळत नाही, पण जो कोणी बुद्धिमान आहे त्यास ज्ञान मिळवणे सोपे आहे.

7 Go far away from a foolish man, else thou wilt [never] know the lips of knowledge.

७मूर्ख मनुष्यापासून दूर जा, कारण त्याच्या वाणीत तुला काही ज्ञान सापडणार नाही.

8 The wisdom of the prudent is to understand his way; but the folly of fools is deceit.

८शहाण्याने आपले मार्ग समजणे यामध्ये त्याची सुज्ञता आहे, परंतु मूर्खाचे मूर्खपण कपट आहे.

9 The fool maketh a mockery of guilt; but among the upright there is good will.

९मूर्खाला पापार्पणाचे अर्पण थट्टा वाटते, पण सरळांमध्ये परस्पर कृपा असते.

10 The heart knoweth its own bitterness; and with its joy can no stranger intermeddle.

१०हृदयाला आपल्या स्वतःच्या खेदाची जाणीव असते, आणि त्याच्या आनंदात परक्याला भाग नाही.

11 The house of the wicked will be destroyed: but the tent of the upright will flourish.

११दुष्टाच्या घराचा नाश होईल, पण सरळांच्या तंबूची भरभराट होईल.

12 There is many a way which seemeth even before a man; but its end are ways unto death.

१२मनुष्यास एक मार्ग बरोबर आहे असे वाटते, पण त्याचा शेवट फक्त मरणाकडे नेतो.

13 Even in laughter the heart feeleth pain; and at its end joy is sorrow.

१३हृदय हसू शकते पण तरी त्यामध्ये वेदना असतात, आणि आनंदाचा शेवट शोकात होतो.

14 The backslider in heart will have enough of his own ways; and from him [departeth] the good men.

१४जो कोणी अविश्वासू आहे त्यास त्याच्या वागणुकीचे फळ मिळेल, पण चांगल्या मनुष्यास जे काही त्याचे आहे तेच मिळेल.

15 The simple believeth every word; but the prudent man understandeth his steps.

१५भोळा प्रत्येक गोष्टीवर विश्वास ठेवतो, पण शहाणा मनुष्य आपल्या पावलांविषयी विचार करतो.

16 A wise man is fearful, and departeth from evil; but the fool exciteth himself, and is confident.

१६शहाणा मनुष्य भय धरतो आणि वाईटापासून दूर राहतो, पण मूर्ख धिटाईने इशारा विचारात घेत नाही.

17 He that is soon angry committeth folly; and a man of wicked devices is hated.

१७शीघ्रकोपी मूर्खासारख्या गोष्टी करतो, आणि जो वाईट योजना करतो त्या मनुष्याचा द्वेष होतो.

18 The simple inherit folly; but the prudent crown themselves with knowledge.

१८भोळ्यांना मूर्खपणाचे वतन मिळते, पण शहाणे ज्ञानाने वेढलेले असतात.

19 The bad sink down before the good; and the wicked are at the gates of the righteous.

१९दुर्जन सज्जनापुढे नमतात, आणि नीतिमानाच्या दारापुढे दुष्ट नमतील.

20 Even to his own neighbor is the poor man hateful; but the friends of the rich are many.

२०गरीब मनुष्याचे स्वतःचे सोबतीसुद्धा द्वेष करतात, पण श्रीमंताला खूप मित्र असतात.

21 He that despiseth his neighbor is a sinner; but he that is gracious to the poor—happiness attend him!

२१जो कोणी आपल्या शेजाऱ्याचा तिरस्कार करतो तो पापी आहे, परंतु जो कोणी गरीबावर दया दाखवतो तो आनंदी आहे.

22 Behold, those who contrive evil are in error; but kindness and truth attend on those who contrive what is good.

२२जो दुष्ट योजना आखतो तो चुकीच्या मार्गाने जात नाही का? पण जो कोणी चांगले करण्याची योजना करतो, तो कराराचा विश्वास आणि विश्वसनियता स्वीकारतो.

23 In all painful labor there is profit; but mere words of the lips [lead] only to want.

२३सर्व कष्टात फायदा आहे, पण जेव्हा तेथे फक्त बोलतच राहिलात, ते दारिद्र्याकडे घेऊन जाईल.

24 The crown of the wise is their riches; but the folly of fools is [only] folly.

२४शहाण्याची संपत्ती त्याचा मुकुट आहे, पण मूर्खांची मूर्खता केवळ मूर्खताच आणते.

25 A deliverer of souls is the true witness; but a witness of deceit uttereth lies.

२५खरा साक्षी जीव वाचवतो, पण खोटा साक्षीदार लबाड्या करतो तो दगलबाज आहे.

26 In the fear of the Lord is the strong confidence [of man], and unto his children will it be a place of shelter.

२६परमेश्वराच्या भयात दृढ विश्वास आहे, आणि त्याच्या मुलांसाठी ती आश्रयस्थान आहेत.

27 The fear of the Lord is the source of life, [teaching] to avoid the snares of death.

२७परमेश्वराचे भय जीवनाचा झरा आहे, याकरिता त्यांनी मरणाच्या जाळ्यापासून दूर रहावे.

28 In the multitude of people is the king's glory; but in the want of a population is the downfall of the prince.

२८प्रजावृद्धित राजाचे गौरव सापडते, पण प्रजेशिवाय राजपुत्राचा नाश आहे.

29 He that is slow to anger is of great understanding; but he that is hasty of spirit holdeth up [to view] his folly.

२९सहनशील मनुष्य खूप समजदार असतो, पण शीघ्रकोपी मूर्खता उंचावतो.

30 A sound heart is the life of the body; but jealousy is the rottenness of the bones.

३०शांत अंतःकरण देहाचे जीवन आहे, पण मत्सराने हाडे कुजतात.

31 He that oppresseth the poor blasphemeth his Maker; but he that is gracious to the needy honoreth him.

३१जो मनुष्य गरीबांवर जुलूम करतो तो त्याच्या निर्माणकर्त्याला शाप देतो, परंतु जो गरजवंतावर दया करतो तो त्याचा सन्मान करतो.

32 Through his own evil is the wicked thrust down; but even in his death doth the righteous have confidence.

३२दुष्ट आपल्या वाईट कृतीने खाली आणला जातो, पण नीतिमानाला मरणाच्या वेळेसही आश्रय मिळतो.

33 In the heart of the man of understanding resteth wisdom: but [the little which is] in the bosom of fools is made known.

३३बुद्धिमानाच्या अंतःकरणात ज्ञान स्थिर असते, पण मूर्खाच्या अंतर्यामात जे असते ते कळून येते.

34 Righteousness exalteth a people; but the disgrace of nations is sin.

३४योग्य ते केल्याने राष्ट्राची उन्नती होते, पण पाप लोकांस कलंक आहे.

35 The king's favor is bestowed on an intelligent servant; but his wrath is against him that deserveth shame.

३५शहाणपणाने वागणाऱ्या सेवकावर राजाची मर्जी असते, पण जो लज्जास्पद कृत्य करतो त्याच्यासाठी त्याचा राग आहे.