Proverbs 6
1 My son, if thou art become surety for thy neighbour, if thou hast stricken thy hands for a stranger,
Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
2 Thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.
Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
3 Do this now, my son, and deliver thyself, seeing thou art come into the hand of thy neighbour; go, humble thyself, and importune thy neighbour.
Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
4 Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
5 Deliver thyself as a roe from the hand [of the hunter], and as a bird from the hand of the fowler.
Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.
6 Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise:
Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
7 Which having no chief, overseer, or ruler,
Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,
8 Provideth her meat in the summer, and gathereth her food in the harvest.
Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
9 How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou arise out of thy sleep?
Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
10 [Yet] a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
11 So shall thy poverty come as a robber, and thy want as an armed man.
Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
12 A worthless person, a man of iniquity; he walketh with a froward mouth;
Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
13 He winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he maketh signs with his fingers;
Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
14 Frowardness is in his heart, he deviseth evil continually; he soweth discord.
Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.
15 Therefore shall his calamity come suddenly; on a sudden shall he be broken and that without remedy.
Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.
16 There be six things which the LORD hateth; yea, seven which are an abomination unto him:
May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
17 Haughty eyes, a lying tongue, and hands that shed innocent blood;
Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
18 An heart that deviseth wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief;
Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
19 A false witness that uttereth lies, and he that soweth discord among brethren.
Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.
20 My son, keep the commandment of thy father, and forsake not the law of thy mother:
Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
21 Bind them continually upon thine heart, tie them about thy neck.
Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.
22 When thou walkest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall watch over thee; and when thou awakest, it shall talk with thee.
Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
23 For the commandment is a lamp; and the law is light; and reproofs of instruction are the way of life:
Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
24 To keep thee from the evil woman, from the flattery of the stranger’s tongue.
Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.
25 Lust not after her beauty in thine heart; neither let her take thee with her eyelids.
Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
26 For on account of a whorish woman [a man is brought] to a piece of bread: and the adulteress hunteth for the precious life.
Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
27 Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
28 Or can one walk upon hot coals, and his feet not be scorched?
O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
29 So he that goeth in to his nieghbour’s wife; whosoever toucheth her shall not be unpunished.
Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
30 Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry:
Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:
31 But if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.
Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
32 He that committeth adultery with a woman is void of understanding: he doeth it that would destroy his own soul.
Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
33 Wounds and dishonour shall he get; and his reproach shall not be wiped away.
Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
34 For jealousy is the rage of a man; and he will not spare in the day of vengeance.
Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
35 He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.
Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.
