Matthew 5
1 And seeing the multitudes He went up to a mountain, and when He was set down, His disciples came to Him,
A [Jezus], widząc tłumy, wszedł na górę, a gdy usiadł, podeszli do niego jego uczniowie.
2 and He opened his mouth and taught them, saying,
Wtedy otworzył usta i nauczał ich:
3 Blessed are the poor in spirit; for theirs is the kingdom of heaven.
Błogosławieni ubodzy w duchu, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
4 Blessed are they that mourn; for they shall be comforted.
Błogosławieni, którzy się smucą, ponieważ oni będą pocieszeni.
5 Blessed are the meek; for they shall inherit the earth.
Błogosławieni cisi, ponieważ oni odziedziczą ziemię.
6 Blessed are they that hunger and thirst after righteousness; for they shall be satisfied.
Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, ponieważ oni będą nasyceni.
7 Blessed are the merciful; for they shall obtain mercy.
Błogosławieni miłosierni, ponieważ oni dostąpią miłosierdzia.
8 Blessed are the pure in heart; for they shall see God.
Błogosławieni czystego serca, ponieważ oni zobaczą Boga.
9 Blessed are the peace-makers; for they shall be called the children of God.
Błogosławieni czyniący pokój, ponieważ oni będą nazwani synami Bożymi.
10 Blessed are they, who are persecuted for righteousness sake; for theirs is the kingdom of heaven.
Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie z powodu sprawiedliwości, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
11 Blessed are ye when men shall revile and persecute you, and utter all manner of reproach against you falsly, for my sake:
Błogosławieni jesteście, gdy z mego powodu będą wam złorzeczyć, prześladować was i mówić kłamliwie wszystko, co złe, przeciwko wam.
12 rejoice and be exceeding glad; for great will be your reward in heaven: for so they persecuted the prophets, that were before you.
Radujcie się i weselcie, ponieważ obfita jest wasza nagroda w niebie; tak bowiem prześladowali proroków, którzy [byli] przed wami.
13 Ye are the salt of the earth, but if the salt be grown insipid, wherewith shall it be seasoned? it is no longer fit for any thing, but to be thrown out of doors, and trodden under foot.
Wy jesteście solą ziemi; lecz jeśli sól zwietrzeje, czym [ją] posolą? Na nic się już nie przyda, tylko na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi.
14 Ye are the light of the world: a city, that is situated on a hill, cannot be hid.
Wy jesteście światłością świata. Nie może się ukryć miasto położone na górze.
15 Nor do men light a candle, to put it under a bushel, but on a candlestick: and then it giveth light to all in the house.
Nie zapala się świecy i nie stawia jej pod naczyniem, ale na świeczniku, i świeci wszystkim, którzy [są] w domu.
16 So let your light shine before men, that they may see your good works, and glorify your father, who is in heaven.
Tak niech wasza światłość świeci przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili waszego Ojca, który jest w niebie.
17 Think not that I am come to abrogate the law, or the prophets: I am not come to abolish, but to compleat them:
Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.
18 for verily I say unto you, Till heaven and earth pass away, not one jot nor one tittle shall pass from the law, till all be compleated.
Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z prawa, aż wszystko się wypełni.
19 Whosoever therefore shall break one of the left of these commandments, and thereby teach men so to do, he shall be esteemed very little in the kingdom of heaven: but whoever shall do as well as teach them, he shall be accounted great in the kingdom of heaven.
Kto by więc złamał jedno z tych najmniejszych przykazań i uczyłby tak ludzi, będzie nazwany najmniejszym w królestwie niebieskim. A kto by [je] wypełniał i uczył, ten będzie nazwany wielkim w królestwie niebieskim.
20 For I tell you, that unless your righteousness exceed that of the scribes and pharisees, ye shall not enter into the kingdom of heaven.
Mówię wam bowiem: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie obfitsza niż uczonych w Piśmie i faryzeuszy, żadnym sposobem nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
21 Ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not kill; and whosoever committeth murder, shall be liable to the judgment:
Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz zabijał, a kto by zabił, podlega sądowi.
22 but I say unto you, that whosoever is angry with his brother without cause shall be liable to the judgment; and whosoever shall say to his brother, Raca, shall be obnoxious to the council; but whosoever shall say, "Thou fool," shall be in danger of hell-fire. (Geenna g1067)
Lecz ja wam mówię: Każdy, kto się gniewa na swego brata bez przyczyny, podlega sądowi, a kto powie swemu bratu: Raka, podlega Radzie, a kto powie: Głupcze, podlega [karze] ognia piekielnego. (Geenna g1067)
23 Therefore, if thou bring thine offering to the altar, and there remembrest that thy brother hath any complaint against thee;
Jeśli więc przyniesiesz swój dar na ołtarz i tam przypomnisz sobie, że twój brat ma coś przeciwko tobie;
24 leave thy gift there before the altar, and go and first be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift.
Zostaw swój dar tam przed ołtarzem, idź i najpierw pojednaj się ze swoim bratem, a potem przyjdź i ofiaruj swój dar.
25 Be friends with thine adversary quickly, while thou art in the way with him; least the adversary deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison:
Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, aby przeciwnik nie wydał cię sędziemu, a sędzia strażnikowi, i aby nie wtrącono cię do więzienia.
26 verily, I say unto thee, thou shalt not come out from thence, till thou hast paid the very last farthing.
Zaprawdę powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtąd, dopóki nie oddasz ostatniego grosza.
27 Ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not commit adultery:
Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz cudzołożył.
28 but I tell you, that whosoever looketh on a woman, so as to lust after her, hath already debauched her in his heart.
Lecz ja wam mówię: Każdy, kto patrzy na kobietę, aby jej pożądać, już popełnił z nią cudzołóstwo w swoim sercu.
29 And therefore if thy right eye cause thee to offend, pluck it out and cast it from thee; for it is better for thee that one part of thee perish, than that thy whole body should be cast into hell: (Geenna g1067)
Jeśli więc twoje prawe oko jest ci powodem upadku, wyłup je i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
30 and if thy right hand cause thee to offend, cut it off and cast it from thee; for it is better for thee that one of thy limbs should perish, than that thy whole body should be cast into hell. (Geenna g1067)
A jeśli twoja prawa ręka jest ci powodem upadku, odetnij ją i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
31 And it has been said, whosoever would put away his wife, let him give her a bill of divorce:
Powiedziano też: Kto oddala swoją żonę, niech jej da list rozwodowy.
32 but I say unto you, that whosoever shall put away his wife, except on account of whoredom, tempteth her to commit adultery; and if any man marry her that is divorced, he committeth adultery.
Lecz ja wam mówię: Kto oddala swoją żonę – poza przypadkiem nierządu – prowadzi ją do cudzołóstwa, a kto żeni się z oddaloną, cudzołoży.
33 Again, ye have heard, that it was said to the ancients, Thou shalt not forswear thyself, but shalt perform unto the Lord thine oaths:
Słyszeliście też, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, ale dotrzymasz Panu swych przysiąg.
34 but I say unto you, swear not at all; neither by heaven, for it is the throne of God;
Lecz ja wam mówię: Wcale nie przysięgajcie – ani na niebo, gdyż jest tronem Boga;
35 nor by the earth, for it is his footstool; nor by Jerusalem, for it is the city of the great King: neither shalt thou swear by thy head,
Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem jego stóp, ani na Jerozolimę, gdyż jest miastem wielkiego króla.
36 for thou canst not make one hair of it white or black:
Ani na swoją głowę nie będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa uczynić białym albo czarnym.
37 but let your conversation be yea, yea; no, no; for whatever is more than these, cometh from the evil one.
Ale wasza mowa niech będzie: Tak – tak, nie – nie. A co jest ponadto, pochodzi od złego.
38 Ye have heard, that it has been said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth:
Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb.
39 but I say unto you, Set not yourselves against him that injures you, but if any one smite thee on thy right cheek, rather turn to him the other also:
Lecz ja wam mówię: Nie sprzeciwiajcie się złemu, ale jeśli ktoś uderzy cię w prawy policzek, nadstaw mu i drugi.
40 and if any one would go to law with thee, to take away thy coat, let him have thy cloak also, rather than strive with him:
Temu, kto chce się z tobą procesować i wziąć twoją szatę, zostaw i płaszcz.
41 and if any one shall force thee one mile, go with him two.
A jeśli ktoś cię przymusza, żebyś [szedł] z nim jedną milę, idź z nim [i] dwie.
42 Give to him that asketh thee, and him, that would borrow of thee, turn not away.
Temu, kto cię prosi, daj, a od tego, kto chce od ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
43 Ye have heard, that it has been said, Thou shalt love thy neighbour, and hate thine enemy:
Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a swego nieprzyjaciela będziesz nienawidził.
44 but I say unto you, Love your enemies, bless them that curse you, do good to them that hate you, and pray for them that abuse you and persecute you;
Lecz ja wam mówię: Miłujcie waszych nieprzyjaciół, błogosławcie tym, którzy was przeklinają, dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą i módlcie się za tych, którzy wam wyrządzają zło i prześladują was;
45 that ye may be the children of your heavenly Father; for He causeth his sun to rise on the evil and the good, and sendeth rain upon the just and the unjust.
Abyście byli synami waszego Ojca, który [jest] w niebie. On bowiem sprawia, że jego słońce wschodzi nad złymi i nad dobrymi i deszcz zsyła na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.
46 For if ye love only them that love you, what reward do ye expect? do not even the publicans the same?
Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, jakąż macie nagrodę? Czyż i celnicy tego nie czynią?
47 and if ye embrace your brethren only, what do ye more than others? do not the publicans so likewise?
A jeśli tylko waszych braci pozdrawiacie, cóż szczególnego czynicie? Czyż i celnicy tak nie czynią?
48 Be ye therefore perfect in love and goodness, as your Father who is in heaven is perfect.
Bądźcie więc doskonali, tak jak doskonały jest wasz Ojciec, który jest w niebie.
