Luke 13
1 And sum men weren present in that tyme, that telden to hym of the Galileis, whos blood Pilat myngide with the sacrificis of hem.
Wtedy właśnie niektórzy słuchający donieśli Jezusowi, że Piłat zamordował kilku mieszkańców Galilei, gdy ci składali ofiary w świątyni w Jerozolimie.
2 And he answeride, and seide to hem, Wenen ye, that these men of Galile weren synneris more than alle Galilees, for thei suffriden siche thingis?
—Czy sądzicie, że byli oni większymi grzesznikami niż pozostali mieszkańcy Galilei, bo spotkał ich taki los?—zapytał.
3 Y seie to you, nay; alle ye schulen perische in lijk manere, but ye han penaunce.
—Wiedzcie, że wszyscy podobnie zginiecie, jeśli się nie opamiętacie.
4 And as tho eiytetene, on which the toure in Siloa fel doun, and slowe hem, gessen ye, for thei weren dettouris more than alle men that dwellen in Jerusalem?
A może uważacie, że tych osiemnastu, którzy ostatnio zginęli pod gruzami wieży w Siloe, było gorszymi grzesznikami niż reszta mieszkańców Jerozolimy?
5 Y seie to you, nai; but also `ye alle schulen perische, if ye doon not penaunce.
Wiedzcie, że czeka was taki sam koniec, jeśli się nie opamiętacie.
6 And he seide this liknesse, A man hadde a fige tre plauntid in his vynyerd, and he cam sekynge fruyt in it, and foond noon.
Następnie opowiedział im przypowieść: —Pewien człowiek zasadził w ogrodzie drzewo figowe. Co jakiś czas sprawdzał, czy już wydało owoce, ale nigdy ich nie znajdował.
7 And he seide to the tilier of the vynyerd, Lo! thre yeeris ben, sithen Y come sekynge fruyt in this fige tre, and Y fynde noon; therfor kitte it doun, whereto ocupieth it the erthe?
W końcu powiedział ogrodnikowi: „Już od trzech lat bezskutecznie szukam na tym drzewie owoców. Wytnij je. Po co marnować ziemię!”.
8 And he answerynge seide to hym, Lord, suffre it also this yeer, the while Y delue aboute it, and Y schal donge it;
„Daj mu jeszcze jedną szansę”—poprosił ogrodnik. „Pozostaw je do przyszłego roku, a ja starannie je okopię i obłożę nawozem.
9 if it schal make fruyt, if nay, in tyme comynge thou schalt kitte it doun.
Może w końcu zaowocuje. Jeśli nie—każ je wyciąć”.
10 And he was techinge in her synagoge in the sabatis.
Jakiś czas później Jezus nauczał w szabat w synagodze.
11 And lo! a womman, that hadde a spirit of sijknesse eiytene yeeris, and was crokid, and `nethir ony maner myyte loke vpward.
A przebywała tam również pewna przygarbiona kobieta, która od osiemnastu lat nie mogła się wyprostować.
12 Whom whanne Jhesus hadde seyn, he clepide to hym, and seide to hir, Womman, thou art delyuerid of thi sijknesse.
Gdy Jezus ją zobaczył, rzekł: —Kobieto, uwalniam cię od tego!
13 And he settide on hir his hoondis, and anoon sche stood upriyt, and glorifiede God.
Gdy położył na nią ręce, natychmiast się wyprostowała i jednocześnie zaczęła wychwalać za to Boga.
14 And the prince of the synagoge answerde, hauynge dedeyn for Jhesus hadde heelid in the sabat; and he seide to the puple, Ther ben sixe dayes, in whiche it bihoueth to worche; therfor come ye in these, and `be ye heelid, and not in the daie of sabat.
A ponieważ miało to miejsce w szabat, przełożony tamtejszej synagogi z oburzeniem zawołał do tłumu: —Jest sześć dni roboczych! W te dni załatwiajcie swoje uzdrowienia, a nie w święty dzień szabatu!
15 But the Lord answeride to hym, and seide, Ypocrite, whether ech of you vntieth not in the sabat his oxe, or asse, fro the cratche, and ledith to watir?
—Obłudnicy!—odrzekł Jezus. —Przecież każdy z was tego dnia odwiązuje bydło i wyprowadza je z obory, aby mogło się napić.
16 Bihofte it not this douytir of Abraham, whom Satanas hath boundun, lo! eiytetene yeeris, to be vnboundun of this boond in the dai of the sabat?
A tu oto stoi potomkini Abrahama, którą szatan przez osiemnaście lat trzymał w swoich więzach! Czyż więc nie powinienem ich rozwiązać i uwolnić jej właśnie w święty dzień szabatu?!
17 And whanne he seide these thingis, alle hise aduersaries weren aschamed, and al the puple ioiede in alle thingis, that weren gloriousli don of hym.
Słowa te zawstydziły wszystkich wrogów Jezusa, a ludzie z tłumu cieszyli się z powodu Jego wielkich cudów.
18 Therfor he seide, To what thing is the kyngdom of God lijk? and to what thing schal Y gesse it to be lijk?
Zaczął więc ich nauczać: —Do czego można porównać królestwo Boże i jak można je opisać?
19 It is lijk to a corn of seneuey, which a man took, and cast in to his yerd; and it wax, and was maad in to a greet tree, and foulis of the eire restiden in the braunchis therof.
Podobne jest ono do małego ziarnka gorczycy, które pewien człowiek zasiał w swoim ogrodzie. Gdy wyrosło, stało się tak dużym krzewem, że na jego gałęziach ptaki zbudowały sobie gniazda.
20 And eft soone he seide, To what thing schal Y gesse the kyngdom of God lijk?
Do czego jeszcze można porównać królestwo Boże?—mówił dalej Jezus.
21 It is lijk to sourdouy, that a womman took, and hidde it `in to thre mesuris of mele, til al were sourid.
—Podobne jest ono do kwasu chlebowego, który kobieta zmieszała z całym workiem mąki a on przeniknął całe ciasto.
22 And he wente bi citees and castels, techynge and makynge a iourney in to Jerusalem.
Kontynuując podróż do Jerozolimy, Jezus nauczał po drodze we wszystkich miastach i wioskach.
23 And a man seide to hym, Lord, if there ben fewe, that ben saued? And he seide to hem,
Pewnego razu ktoś Go zapytał: —Panie, czy to prawda, że tylko nieliczni będą zbawieni?
24 Stryue ye to entre bi the streite yate; for Y seie to you, many seken to entre, and thei schulen not mowe.
—Drzwi do nieba są wąskie—odpowiedział Jezus. —Dołóżcie zatem wszelkich starań, aby przez nie wejść. Wielu bowiem zechce to zrobić, ale gdy Ja, pan domu, zamknę drzwi, będzie już za późno.
25 For whanne the hosebonde man is entrid, and the dore is closid, ye schulen bigynne to stonde with out forth, and knocke at the dore, and seie, Lord, opyn to vs. And he schal answere, and seie to you, Y knowe you not, of whennus ye ben.
I chociaż będziecie stać pod drzwiami, pukać i prosić: „Panie, otwórz nam”, Ja odpowiem: „Nie znam was, więc nie otworzę”.
26 Thanne ye schulen bigynne to seye, We han etun bifor thee and drunkun, and in oure streetis thou hast tauyt.
„Jak to? Przecież jadaliśmy z Tobą i nauczałeś na naszych ulicach?”—powiecie.
27 And he schal seie to you, Y know you not, of whennus ye ben; go awei fro me, alle ye worcheris of wickidnesse.
Lecz Ja powtórzę: „Naprawdę was nie znam. Odejdźcie stąd wy wszyscy, którzy czynicie zło!”.
28 There schal be wepyng and gruntyng of teeth, whanne ye schulen se Abraham, and Isaac, and Jacob, and alle the prophetis in the kyngdom of God; and you to be put out.
Tam będzie rozpacz i lament! Zobaczycie bowiem w królestwie Bożym Abrahama, Izaaka, Jakuba i wszystkich proroków, sami zaś będziecie wyrzuceni na zewnątrz.
29 And thei schulen come fro the eest and west, and fro the north and south, and schulen sitte `at the mete in the rewme of God.
A ludzie ze wszystkich stron świata—ze wschodu i zachodu, z północy i południa—przybędą i zajmą miejsce w królestwie Bożym.
30 And lo! thei that weren the firste, ben the laste; and thei that weren the laste, ben the firste.
Wtedy wielu z tych, którzy są obecnie uznawani za wielkich, przestanie się liczyć, a inni, teraz uznawani za najmniejszych, będą wielkimi.
31 In that day sum of the Farisees camen nyy, and seiden to hym, Go out, and go fro hennus, for Eroude wole sle thee.
Wtedy nadeszli jacyś faryzeusze i powiedzieli Mu: —Lepiej stąd uciekaj, bo Herod Antypas chce Cię zabić.
32 And he seide to hem, Go ye, and seie to that foxe, Lo! Y caste out feendis, and Y make perfitli heelthis, to dai and to morew, and the thridde dai Y am endid.
—To wy idźcie—rzekł Jezus—i powiedzcie temu przebiegłemu lisowi: „Jeszcze dziś i jutro będę uzdrawiał ludzi i uwalniał ich od złych duchów, a pojutrze skończę.
33 Netheles it bihoueth me to dai, and to morewe, and the dai that sueth, to walke; for it fallith not a profete to perische out of Jerusalem.
Muszę jednak przez te trzy dni kontynuować swoją podróż, bo żaden Boży prorok nie może przecież zginąć poza Jerozolimą”.
34 Jerusalem, Jerusalem, that sleest profetis, and stonest hem that ben sent to thee, hou ofte wolde Y gadre togider thi sones, as a brid gaderith his nest vndur fethris, and thou woldist not.
—Jerozolimo, Jerozolimo!—kontynuował Jezus. —Zabijasz proroków i obrzucasz kamieniami Bożych posłańców! Ileż to razy chciałem przygarnąć twoje dzieci, tak jak kura chroni pod skrzydłami pisklęta. Ale nie pozwoliłaś!
35 Lo! youre hous schal be left to you desert. And Y seie to you, that ye schulen not se me, til it come, whanne ye schulen seie, Blessid is he, that cometh in the name of the Lord.
Zbliża się czas, w którym twój dom opustoszeje. Mówię wam: Nie zobaczycie Mnie do chwili, gdy zawołacie: „Błogosławiony, który przychodzi w imieniu samego Pana!”.
