Proverbes 14

1 La femme sage bâtit sa maison, Et la femme insensée la renverse de ses propres mains.

De wijsheid bouwt zich een huis, De dwaasheid breekt het eigenhandig af.

2 Celui qui marche dans la droiture craint l’Éternel, Mais celui qui prend des voies tortueuses le méprise.

Wie Jahweh vreest, gaat de rechte weg; Wie Hem veracht, gaat kronkelwegen.

3 Dans la bouche de l’insensé est une verge pour son orgueil, Mais les lèvres des sages les gardent.

In de mond van een dwaas ligt een stok voor zijn rug, De wijzen worden door hun lippen beschermd.

4 S’il n’y a pas de bœufs, la crèche est vide; C’est à la vigueur des bœufs qu’on doit l’abondance des revenus.

Waar geen runderen zijn, blijft de kribbe schoon; Rijke inkomsten dankt men aan de kracht van den os.

5 Un témoin fidèle ne ment pas, Mais un faux témoin dit des mensonges.

Een eerlijk getuige liegt niet, Een vals getuige verspreidt leugens.

6 Le moqueur cherche la sagesse et ne la trouve pas, Mais pour l’homme intelligent la science est chose facile.

De spotter zoekt wijsheid, maar tevergeefs; Voor een wijze is de kennis gemakkelijk te vinden.

7 Éloigne-toi de l’insensé; Ce n’est pas sur ses lèvres que tu aperçois la science.

Blijf uit de buurt van een dwaas, Want verstandige taal bespeurt ge er niet.

8 La sagesse de l’homme prudent, c’est l’intelligence de sa voie; La folie des insensés, c’est la tromperie.

De wijsheid der schranderen wijst hun de weg, Maar de dommen worden door hun dwaasheid op een dwaalspoor geleid.

9 Les insensés se font un jeu du péché, Mais parmi les hommes droits se trouve la bienveillance.

Het zoenoffer spot met de dwazen, Maar bij rechtvaardigen woont de genade.

10 Le cœur connaît ses propres chagrins, Et un étranger ne saurait partager sa joie.

Het hart kent zijn eigen droefheid alleen; Ook in zijn vreugde kan een vreemde zich niet mengen.

11 La maison des méchants sera détruite, Mais la tente des hommes droits fleurira.

Het huis der bozen wordt verwoest, De tent der rechtvaardigen richt zich op.

12 Telle voie paraît droite à un homme, Mais son issue, c’est la voie de la mort.

Soms houdt iemand een weg voor de rechte, Die tenslotte uitloopt op de dood.

13 Au milieu même du rire le cœur peut être affligé, Et la joie peut finir par la détresse.

Ook als iemand lacht, kan hij verdriet hebben; Blijdschap loopt soms op droefheid uit.

14 Celui dont le cœur s’égare se rassasie de ses voies, Et l’homme de bien se rassasie de ce qui est en lui.

Een zondaar krijgt uit zijn wandel ruimschoots zijn deel, Maar ook een deugdzaam mens uit zijn daden.

15 L’homme simple croit tout ce qu’on dit, Mais l’homme prudent est attentif à ses pas.

De onnozele gelooft alles wat er gezegd wordt; De wijze let op het antwoord, dat hij ontvangt.

16 Le sage a de la retenue et se détourne du mal, Mais l’insensé est arrogant et plein de sécurité.

De wijze is behoedzaam en mijdt het kwaad, De dwaas is zorgeloos en gaat er op in.

17 Celui qui est prompt à la colère fait des sottises, Et l’homme plein de malice s’attire la haine.

De lichtgeraakte haalt dwaasheden uit, Een beleidvol mens is verdraagzaam.

18 Les simples ont en partage la folie, Et les hommes prudents se font de la science une couronne.

De onnozelen valt dwaasheid ten deel, De wijze wordt met kennis gekroond.

19 Les mauvais s’inclinent devant les bons, Et les méchants aux portes du juste.

De bozen moeten zich voor de deugdzamen buigen, De snoodaards voor de poorten der rechtvaardigen staan.

20 Le pauvre est odieux même à son ami, Mais les amis du riche sont nombreux.

Zelfs bij zijn buur is een arme gehaat, Maar de vrienden van een rijkaard zijn talrijk.

21 Celui qui méprise son prochain commet un péché, Mais heureux celui qui a pitié des misérables!

Een zondaar geeft niet om zijn naaste; Zalig hij, die zich over de armen ontfermt!

22 Ceux qui méditent le mal ne s’égarent-ils pas? Mais ceux qui méditent le bien agissent avec bonté et fidélité.

Wie kwaad beramen, geraken op een doolweg; Die op het goede bedacht zijn, ondervinden liefde en trouw.

23 Tout travail procure l’abondance, Mais les paroles en l’air ne mènent qu’à la disette.

Van alle inspanning komt gewin, Praten brengt alleen maar gebrek.

24 La richesse est une couronne pour les sages; La folie des insensés est toujours de la folie.

Bedachtzaamheid is de kroon der wijzen, Dwaasheid de krans der dommen.

25 Le témoin véridique délivre des âmes, Mais le trompeur dit des mensonges.

Een betrouwbaar getuige redt mensenlevens; Maar wie leugen verspreidt, pleegt verraad.

26 Celui qui craint l’Éternel possède un appui ferme, Et ses enfants ont un refuge auprès de lui.

Op het ontzag voor Jahweh mag de sterke vertrouwen, Ook zijn kinderen vinden daarin een toevlucht.

27 La crainte de l’Éternel est une source de vie, Pour détourner des pièges de la mort.

Het ontzag voor Jahweh is een bron van leven; Daardoor vermijdt men de strikken des doods.

28 Quand le peuple est nombreux, c’est la gloire d’un roi; Quand le peuple manque, c’est la ruine du prince.

Trots gaat een vorst op een talrijke bevolking, Gebrek aan volk is het eind van een heerser.

29 Celui qui est lent à la colère a une grande intelligence, Mais celui qui est prompt à s’emporter proclame sa folie.

De lankmoedige is rijk aan doorzicht, De ongeduldige stapelt dwaasheden op.

30 Un cœur calme est la vie du corps, Mais l’envie est la carie des os.

Een kalme natuur doet het lichaam goed, Hartstocht is een kanker voor het gebeente.

31 Opprimer le pauvre, c’est outrager celui qui l’a fait; Mais avoir pitié de l’indigent, c’est l’honorer.

Die een arme verdrukt, smaadt zijn Schepper; Maar wie zich over hem ontfermt, brengt Hem eer.

32 Le méchant est renversé par sa méchanceté, Mais le juste trouve un refuge même en sa mort.

Door zijn boosheid wordt de zondaar voortgejaagd, Maar de rechtvaardige vindt een toevlucht in zijn deugd.

33 Dans un cœur intelligent repose la sagesse, Mais au milieu des insensés elle se montre à découvert.

In het hart van een verstandige vindt de wijsheid een rustplaats, In het binnenste der dwazen is zij niet bekend.

34 La justice élève une nation, Mais le péché est la honte des peuples.

Rechtvaardigheid verheft een volk, De zonde brengt de naties tot schande.

35 La faveur du roi est pour le serviteur prudent, Et sa colère pour celui qui fait honte.

De koning heeft behagen in een verstandig dienaar, Maar zijn toorn doodt hem, die zich misdraagt.