2 Re 23

1 Allora il re mandò a raunare appresso di sè tutti gli Anziani di Giuda e di Gerusalemme.

Ымпэратул Иосия а стрынс ла ел пе тоць бэтрыний луй Иуда ши ай Иерусалимулуй.

2 E il re salì nella Casa del Signore, con tutti gli uomini principali di Giuda, e tutti gli abitanti di Gerusalemme, ed i sacerdoti, ed i profeti, e tutto il popolo, dal minore al maggiore; ed egli lesse, in lor presenza, tutte le parole del libro del Patto, il quale era stato trovato nella Casa del Signore.

Апой с-а суит ын Каса Домнулуй, ку тоць бэрбаций луй Иуда ши ку тоць локуиторий Иерусалимулуй, преоций, пророчий ши тот попорул, де ла чел май мик пынэ ла чел май маре. А читит ынаинтя лор тоате кувинтеле дин картя легэмынтулуй, пе каре о гэсисерэ ын Каса Домнулуй.

3 E il re stette in piè sopra la pila, e fece patto davanti al Signore, [promettendo] di camminare dietro al Signore, e di osservare i suoi comandamenti, e le sue testimonianze, ed i suoi statuti, con tutto il cuore, e con tutta l'anima, per mettere ad effetto le parole del Patto scritte in quel libro. E tutto il popolo se ne stette a quel Patto.

Ымпэратул стэтя пе скаунул луй ымпэрэтеск ши а фэкут легэмынт ынаинтя Домнулуй, ындаторинду-се сэ урмезе пе Домнул ши сэ пэзяскэ порунчиле, ынвэцэтуриле ши леӂиле Луй дин тоатэ инима ши дин тот суфлетул луй, ка сэ ымплиняскэ астфел кувинтеле легэмынтулуй ачестуя, скрисе ын картя ачаста. Ши тот попорул а интрат ын легэмынт.

4 E il re comandò al sommo Sacerdote Hilchia, ed a' sacerdoti del secondo ordine, ed a' guardiani della soglia, che portassero fuor del Tempio del Signore tutti gli arredi ch'erano stati fatti per Baal, e per lo bosco, e per tutto l'esercito del cielo. Ed egli li bruciò fuor di Gerusalemme, nelle campagne di Chidron, e portò la polvere di essi in Betel;

Ымпэратул а порунчит марелуй преот Хилкия, преоцилор де ал дойля рынд ши челор че пэзяу прагул сэ скоатэ дин Темплул Домнулуй тоате скулеле каре фусесерэ фэкуте пентру Баал, пентру Астартея ши пентру тоатэ оштиря черурилор ши ле-а арс афарэ дин Иерусалим, ын огоареле Кедронулуй, ши а пус сэ ле дукэ ченуша ла Бетел.

5 e sterminò i Camari, i quali i re di Giuda aveano ordinati, e i quali aveano fatti profumi negli alti luoghi, nelle città di Giuda, e ne' contorni di Gerusalemme; sterminò eziandio quelli che facevano profumi a Baal, al sole, alla luna, ed ai pianeti, ed a tutto l'esercito del cielo.

А изгонит пе преоций идолилор, пушь де ымпэраций луй Иуда сэ ардэ тэмые пе ынэлцимь ын четэциле луй Иуда ши ын ымпрежуримиле Иерусалимулуй, ши пе чей че адучяу тэмые луй Баал, соарелуй, луний, зодиилор ши ынтреӂий оштирь а черурилор.

6 Fece ancora portar via il bosco fuor della Casa del Signore, alla valle di Chidron, fuor di Gerusalemme, e l'arse in essa, e [lo] ridusse in polvere, la quale egli gittò sopra le sepolture de' figliuoli del popolo.

А скос дин Каса Домнулуй идолул Астартеей ши л-а дус афарэ дин Иерусалим, ла пырыул Кедрон; л-а арс ла пырыул Кедрон ши л-а префэкут ын ченушэ, яр ченуша й-а арункат-о пе морминтеле копиилор попорулуй.

7 Poi disfece le case de' cinedi, che [erano] nella Casa del Signore, nelle quali le donne tessevano delle cortine per lo bosco.

А дэрымат каселе содомицилор каре ерау ын Каса Домнулуй ши унде фемеиле ымплетяу кортурь пентру Астартея.

8 Oltre a ciò, fece venir tutti i sacerdoti dalle città di Giuda, e contaminò gli alti luoghi, ne' quali que' sacerdoti aveano fatti profumi, da Gheba fino in Beerseba; e disfece gli alti luoghi delle porte, [e quello ancora] ch'[era] all'entrata della porta di Giosuè, capitano della città, ch'[era] a [man] sinistra della porta della città.

А адус пе тоць преоций дин четэциле луй Иуда; а пынгэрит ынэлцимиле унде ардяу преоций тэмые, де ла Геба пынэ ла Беер-Шеба, ши а дэрымат ынэлцимиле де ла порць, чя каре ера ла интраря порций луй Иосуа, кэпетения четэций, ши чя каре ера ла стынга порций четэций.

9 Or quei sacerdoti degli alti luoghi non salivano più all'Altare del Signore, in Gerusalemme; ma pur mangiavano de' [pani] azzimi, per mezzo i lor fratelli.

Тотушь преоций ынэлцимилор ну се суяу ла алтарул Домнулуй ын Иерусалим, чи мынкау азиме ын мижлокул фрацилор лор.

10 Contaminò eziandio Tofet, ch'[era] nella valle de' figliuoli di Hinnom; acciocchè niuno vi facesse più passare il suo figliuolo, o la sua figliuola, per lo fuoco, a Molec.

Ымпэратул а пынгэрит Тофетул, ын валя фиилор луй Хином, ка нимень сэ ну-шь май трякэ фиул сау фийка прин фок ын чинстя луй Молох.

11 Tolse ancora via i cavalli, che i re di Giuda aveano rizzati al sole, dall'entrata della Casa del Signore, fino alla stanza di Netanmelec, eunuco, la quale [era] in Parvarim; e bruciò col fuoco i carri del sole.

А ындепэртат де ла интраря Касей Домнулуй каий пе каре ымпэраций луй Иуда ый ынкинасерэ соарелуй, лынгэ одая дрегэторулуй Нетан-Мелек, каре локуя ын махала, ши а арс ын фок кареле соарелуй.

12 Il re disfece ancora gli altari ch'[erano] sopra il tetto della sala di Achaz, i quali i re di Giuda aveano fatti; [disfece] parimente gli altari che Manasse avea fatti ne' due Cortili della Casa del Signore, e [toltili] di là, li stritolò, e ne gittò la polvere nel torrente di Chidron.

Ымпэратул а дэрымат алтареле де пе акоперишул одэий де сус а луй Ахаз, пе каре ле фэкусерэ ымпэраций луй Иуда, ши алтареле пе каре ле фэкусе Манасе ын челе доуэ курць але Касей Домнулуй; дупэ че ле-а сфэрымат ши ле-а луат де аколо, ле-а арункат цэрына ын пырыул Кедрон.

13 Oltre a ciò, il re contaminò gli alti luoghi, ch'[erano] dirimpetto a Gerusalemme, da [man] destra del monte della corruzione, i quali Salomone re d'Israele avea edificati ad Astoret, abbominazione de' Sidonii; ed a Chemos, abbominazione de' Moabiti; ed a Milcom, abbominazione de' figliuoli di Ammon;

Ымпэратул а пынгэрит ынэлцимиле каре ерау ын фаца Иерусалимулуй, пе партя дряптэ а Мунтелуй Перзэрий, ши пе каре ле зидисе Соломон, ымпэратул луй Исраел, Астартеей, урычуня сидониенилор, луй Кемош, урычуня Моабулуй, ши луй Милком, урычуня фиилор луй Амон.

14 e spezzò le statue, e tagliò i boschi, ed empiè d'ossa d'uomini i luoghi dove quegli erano.

А сфэрымат стылпий идолешть ши а дэрымат астартееле, ши локул лор л-а умплут ку оасе оменешть.

15 [Disfece] eziandio l'altare ch'[era] in Betel, [e] l'alto luogo ch'avea fatto Geroboamo, figliuolo di Nebat, col quale egli avea fatto peccare Israele; egli disfece e l'altare, e l'alto luogo, e lo ridusse in polvere: ed arse il bosco.

А дэрымат ши алтарул де ла Бетел ши ынэлцимя фэкутэ де Иеробоам, фиул луй Небат, каре фэкусе пе Исраел сэ пэкэтуяскэ; а арс ынэлцимя ши а префэкут-о ын цэрынэ ши а арс идолул Астартеей.

16 Or Giosia, rivoltosi, vide le sepolture ch'[erano] quivi nel monte; e mandò a torre le ossa di quelle sepolture, e le arse sopra quell'altare, e lo contaminò; secondo la parola del Signore, la quale l'uomo di Dio avea predicata, quando egli annunziò queste cose.

Иосия, ынторкынду-се ши вэзынд морминтеле каре ерау аколо ын мунте, а тримис сэ я оаселе дин морминте ши ле-а арс пе алтар ши л-а пынгэрит, дупэ кувынтул Домнулуй ростит прин омул луй Думнезеу каре вестисе ачесте лукрурь.

17 E il re disse: Quale [è] quel monumento che io veggo? E la gente della città gli disse: [È] la sepoltura dell'uomo di Dio, che venne di Giuda, ed annunziò queste cose che tu hai fatte, contro all'altare di Betel.

Ел а зис: „Че есте мормынтул ачеста пе каре-л вэд?” Оамений дин четате й-ау рэспунс: „Есте мормынтул омулуй луй Думнезеу каре а венит дин Иуда ши а стригат ымпотрива алтарулуй дин Бетел лукруриле ачестя пе каре ле ымплинешть ту.”

18 Ed egli disse: Lasciatela stare, niuno muova le ossa di esso. Così furono conservate le ossa di esso, insieme con le ossa del profeta, ch'era venuto di Samaria.

Ши ел а зис: „Лэсаци-л; нимень сэ ну-й миште оаселе!” Астфел, ау пэстрат оаселе луй ымпреунэ ку але пророкулуй каре венисе дин Самария.

19 Giosia tolse eziandio via tutte le case degli alti luoghi, ch' [erano] nelle città di Samaria, le quali i re d'Israele aveano fatte per dispettare [il Signore]; e fece loro interamente come avea fatto in Betel.

Иосия а май ынлэтурат тоате темплеле идолешть але ынэлцимилор каре се афлау ын четэциле Самарией ши пе каре ле фэкусерэ ымпэраций луй Исраел ка сэ мыние пе Домнул; а фэкут ку еле ынтокмай кум фэкусе ын Бетел.

20 E sacrificò sopra gli altari tutti i sacerdoti degli alti luoghi; ch'[erano] quivi; ed arse ossa d'uomini sopra quelli. Poi se ne ritornò in Gerusalemme.

А ынжунгият пе алтаре пе тоць преоций ынэлцимилор каре ерау аколо ши а арс пе еле оасе де оамень. Апой с-а ынторс ла Иерусалим.

21 Allora il re comandò a tutto il popolo, dicendo: Fate la Pasqua al Signore Iddio vostro, secondo ch'è scritto in questo libro del Patto.

Ымпэратул а дат урмэтоаря порункэ ынтрегулуй попор: „Прэзнуиць Паштеле ын чинстя Домнулуй Думнезеулуй востру, кум есте скрис ын ачастэ карте а легэмынтулуй.”

22 Perciocchè dal tempo de' Giudici che aveano giudicato Israele, nè in tutto il tempo dei re d'Israele e di Giuda, non era stata celebrata tal Pasqua,

Паште ка ачестя ну се прэзнуисерэ дин время кынд жудекау жудекэторий пе Исраел ши ын тот тимпул ымпэрацилор луй Исраел ши ымпэрацилор луй Иуда.

23 qual fu quella che fu celebrata al Signore in Gerusalemme, l'anno diciottesimo del re Giosia.

Чи абя ын ал оптспрезечеля ан ал ымпэратулуй Иосия с-ау прэзнуит ачесте Паште ын чинстя Домнулуй, ла Иерусалим.

24 Giosia tolse eziandio via quelli che aveano lo spirito di Pitone, e gl'indovini, e le statue, e gl'idoli, e tutte le abbominazioni che si vedevano nel paese di Giuda, ed in Gerusalemme; per mettere ad effetto le parole della Legge, scritte nel libro che il sacerdote Hilchia avea trovato nella Casa del Signore.

Май мулт, Иосия а стырпит пе чей че кемау духуриле, пе чей че спуняу вииторул, терафимий, идолий ши тоате урычуниле каре се ведяу ын цара луй Иуда ши ла Иерусалим, ка сэ ымплиняскэ астфел кувинтеле леӂий скрисе ын картя пе каре о гэсисе преотул Хилкия ын Каса Домнулуй.

25 E davanti a lui non vi era stato re alcuno pari a lui, che si fosse convertito al Signore con tutto il suo cuore, e con tutta l'anima sua, e con tutto il suo maggior potere, secondo tutta la Legge di Mosè; e dopo lui non n'è surto alcuno pari.

Ынаинте де Иосия, н-а фост ничун ымпэрат каре сэ се ынтоаркэ ла Домнул ка ел, дин тоатэ инима, дин тот суфлетул ши дин тоатэ путеря луй, ынтокмай дупэ тоатэ леӂя луй Мойсе, ши, кяр дупэ ел, н-а фост ничунул ка ел.

26 Ma pure il Signore non si stolse dall'ardore della sua grande ira; perciocchè l'ira sua era accesa contro a Giuda, per tutti i dispetti che Manasse gli avea fatti.

Тотушь Домнул ну С-а ынторс дин юцимя мынией Луй челей марь де каре ера апринс ымпотрива луй Иуда дин причина тутурор челор че фэкусе Манасе ка сэ-Л мыние.

27 Laonde il Signore avea detto: Io torrò via dal mio cospetto anche Giuda, come ho tolto Israele; e rigetterò questa città di Gerusalemme che io avea eletta, e questa Casa della quale io avea detto: Il mio Nome sarà quivi.

Ши Домнул а зис: „Вой лепэда ши пе Иуда динаинтя Мя, кум ам лепэдат пе Исраел, ши вой лепэда четатя ачаста а Иерусалимулуй, пе каре о алесесем, ши каса деспре каре зисесем: ‘Аколо ва фи Нумеле Меу.’”

28 Ora, quant'è al rimanente de' fatti di Giosia, e tutto quello ch'egli fece; queste cose non [sono] esse scritte nel libro delle Croniche dei re di Giuda?

Челелалте фапте але луй Иосия ши тот че а фэкут ел ну сунт скрисе оаре ын Картя Кроничилор ымпэрацилор луй Иуда?

29 A' suoi dì, Faraone Neco, re di Egitto, salì contro al re degli Assiri, verso il fiume Eufrate; e il re Giosia andò incontro a lui; e Faraone l'uccise in Meghiddo, come l'ebbe veduto.

Пе время са, Фараон Неко, ымпэратул Еӂиптулуй, с-а суит ымпотрива ымпэратулуй Асирией, ла рыул Еуфратулуй. Ымпэратул Иосия й-а ешит ынаинте, ши Фараон л-а оморыт ла Мегидо кум л-а вэзут.

30 Ed i suoi servitori lo misero morto sopra un carro, e lo condussero da Meghiddo in Gerusalemme, e lo seppellirono nel suo sepolcro. E il popolo del paese prese Gioachaz, figliuolo di Giosia, e l'unse, e lo costituì re, in luogo di suo padre.

Служиторий луй л-ау луат морт ынтр-ун кар, л-ау адус дин Мегидо ла Иерусалим ши л-ау ынгропат ын мормынтул сэу. Ши попорул цэрий а луат пе Иоахаз, фиул луй Иосия: ей л-ау унс ши л-ау фэкут ымпэрат ын локул татэлуй сэу.

31 GIOACHAZ [era] d'età di ventitre anni, quando cominciò a regnare; e regnò tre mesi in Gerusalemme. E il nome di sua madre [era] Hamutal, figliuola di Geremia da Libna.

Иоахаз авя доуэзечь ши трей де ань кынд с-а фэкут ымпэрат ши а домнит трей лунь ла Иерусалим. Мама са се кема Хамутал, фата луй Иеремия, дин Либна.

32 Ed egli fece ciò che dispiace al Signore, interamente come aveano fatto i suoi padri.

Ел а фэкут че есте рэу ынаинтя Домнулуй, ынтокмай кум фэкусерэ пэринций луй.

33 E Faraone Neco l'incarcerò in Ribla, nel paese di Hamat, acciocchè non regnasse più in Gerusalemme; ed impose al paese un'ammenda di cento talenti d'argento, e d'un talento d'oro.

Фараон Неко л-а пус ын ланцурь ла Рибла, ын цара Хаматулуй, ка сэ ну май домняскэ ла Иерусалим, ши а пус асупра цэрий о глоабэ де о сутэ де таланць де арӂинт ши де ун талант де аур.

34 Poi Faraone Neco costituì re Eliachim, figliuolo di Giosia, in luogo di Giosia, suo padre; e gli mutò il nome [in] Gioiachim; e prese Gioachaz, e se ne venne in Egitto, dove [Gioachaz] morì.

Ши Фараон Неко а пус ымпэрат пе Елиаким, фиул луй Иосия, ын локул татэлуй сэу Иосия ши й-а скимбат нумеле ын Иоиаким. А луат пе Иоахаз, каре а мерс ын Еӂипт ши а мурит аколо.

35 Or Gioiachim diede quell'argento e quell'oro a Faraone; ma egli tassò il paese, per pagar que' danari, secondo il comandamento di Faraone; egli trasse quell'argento, e quell'oro, da ciascuno del popolo del paese, secondo ch'egli era tassato, per darlo a Faraone Neco.

Иоиаким а дат луй Фараон арӂинтул ши аурул, дар а требуит сэ пунэ бир асупра цэрий ка сэ скоатэ арӂинтул ачеста черут де Фараон; а хотэрыт партя фиекэруя ши а черут де ла попорул цэрий арӂинтул ши аурул пе каре требуя сэ-л дя луй Фараон Неко.

36 Gioiachim [era] d'età vi venticinque anni, quando cominciò a regnare; e regnò undici anni in Gerusalemme. E il nome di sua madre [era] Zebudda, figliuola di Pedaia, da Ruma.

Иоиаким авя доуэзечь ши чинч де ань кынд а ажунс ымпэрат ши а домнит унспрезече ань ла Иерусалим. Мама са се кема Зебуда, фата луй Педая, дин Рума.

37 Ed egli fece ciò che dispiace al Signore, interamente come aveano fatto i suoi padri.

Ел а фэкут че есте рэу ынаинтя Домнулуй, ынтокмай кум фэкусерэ пэринций сэй.