پەندەکانی سلێمان 26

1 وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

As the snowe in the sommer, and as the raine in the haruest are not meete, so is honour vnseemely for a foole.

2 وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

As the sparowe by flying, and the swallow by flying escape, so the curse that is causeles, shall not come.

3 قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

Vnto the horse belongeth a whip, to the asse a bridle, and a rod to the fooles backe.

4 وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

Answer not a foole according to his foolishnes, least thou also be like him.

5 وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

Answere a foole according to his foolishnes, least he be wise in his owne conceite.

6 وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

He that sendeth a message by the hand of a foole, is as he that cutteth off the feete, and drinketh iniquitie.

7 وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

As they that lift vp the legs of the lame, so is a parable in a fooles mouth.

8 وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

As the closing vp of a precious stone in an heape of stones, so is he that giueth glory to a foole.

9 وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

As a thorne standing vp in the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fooles.

10 وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

The excellent that formed all things, both rewardeth the foole and rewardeth the transgressers.

11 وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

As a dog turneth againe to his owne vomit, so a foole turneth to his foolishnes.

12 کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

Seest thou a man wise in his owne conceite? more hope is of a foole then of him.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

The slouthfull man sayth, A lyon is in the way: a lyon is in the streetes.

14 دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

As the doore turneth vpon his hinges, so doeth the slouthfull man vpon his bed.

15 تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

The slouthfull hideth his hand in his bosome, and it grieueth him to put it againe to his mouth.

16 تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

The sluggard is wiser in his owne conceite, then seuen men that can render a reason.

17 وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

He that passeth by and medleth with the strife that belongeth not vnto him, is as one that taketh a dog by the eares.

18 وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

As he that faineth himselfe mad, casteth fire brands, arrowes, and mortall things,

19 ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

So dealeth the deceitfull man with his friend and sayth, Am not I in sport?

20 دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

Without wood the fire is quenched, and without a talebearer strife ceaseth.

21 خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

As ye cole maketh burning coles, and wood a fire, so the contentious man is apt to kindle strife.

22 قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

The wordes of a tale bearer are as flatterings, and they goe downe into the bowels of the belly.

23 وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

As siluer drosse ouerlayde vpon a potsheard, so are burning lips, and an euill heart.

24 قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

He that hateth, will counterfaite with his lips, but in his heart he layeth vp deceite.

25 ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

Though he speake fauourably, beleeue him not: for there are seuen abominations in his heart.

26 هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

Hatred may be couered by deceite: but the malice thereof shall be discouered in the congregation.

27 ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

He that diggeth a pit shall fall therein, and he that rolleth a stone, it shall returne vnto him.

28 زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.

A false tongue hateth the afflicted, and a flattering mouth causeth ruine.