امثال 25

۱ 1 اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.

۲ 2 مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

It is the glory of God to conceal a thing, but the glory of kings is to search out a matter.

۳ 3 آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

As the heavens for height, and the earth for depth, so the heart of kings is unsearchable.

۴ 4 درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

Take away the dross from the silver, and there comes forth a vessel for the refiner.

۵ 5 شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

Take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.

۶ 6 در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of great men.

۷ 7 زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

For it is better that it be said to thee, Come up here, than that thou should be put lower in the presence of the prince, whom thine eyes have seen.

۸ 8 برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

Go not forth hastily to strive. What will thou do in the end of it when thy neighbor has put thee to shame?

۹ 9 دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

Debate thy case with thy neighbor himself, and disclose not the secret of another,

۱۰ 10 مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

lest he who hears it revile thee, and thine infamy turn not away.

۱۱ 11 سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

A word fitly spoken is apples of gold in a network of silver.

۱۲ 12 مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

An earring of gold, and an ornament of fine gold, is a wise reprover upon an obedient ear.

۱۳ 13 رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

As the cold of snow in the time of harvest, is a faithful messenger to those who send him, for he refreshes the soul of his masters.

۱۴ 14 کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

Clouds and wind without rain, is he who boasts himself of his gifts falsely.

۱۵ 15 با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

By long-suffering a ruler is persuaded, and a soft tongue breaks the bone.

۱۶ 16 اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

Have thou found honey? Eat as much as is sufficient for thee, lest thou be filled with it, and vomit it.

۱۷ 17 پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

Let thy foot be seldom in thy neighbor's house, lest he be weary of thee, and hate thee.

۱۸ 18 کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

A man who bears false witness against his neighbor is a maul, and a sword, and a sharp arrow.

۱۹ 19 اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

Confidence in an unfaithful man in time of trouble is a broken tooth, and a foot out of joint.

۲۰ 20 سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

As he who takes off a garment in cold weather, and vinegar upon soda, so is he who sings songs to a heavy heart.

۲۱ 21 اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

If thine enemy is hungry, give him bread to eat, and if he is thirsty, give him water to drink.

۲۲ 22 زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

For thou will heap coals of fire upon his head, and Jehovah will reward thee.

۲۳ 23 چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

The north wind brings forth rain. So does a backbiting tongue, an angry countenance.

۲۴ 24 ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

It is better to dwell in the corner of the housetop, than with a contentious woman in a wide house.

۲۵ 25 خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

As cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.

۲۶ 26 مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

A troubled fountain, and a corrupted spring, is a righteous man who gives way before the wicked.

۲۷ 27 زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

It is not good to eat much honey, so for men to search out their own glory is grievous.

۲۸ 28 کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.

He whose spirit is without restraint is a city that is broken down and without walls.