متی 6

1 «مراقب باشید که اعمال نیک خود را پیش مردم به جا نیاورید، به این قصد که شما را ببینند و تحسین کنند، زیرا در این صورت نزد پدر آسمانی‌تان پاداشی نخواهید داشت.

Zingatilayi kutokubhomba matendo gha haki mbele sya bhanu ili kwilasya, vinginevyo ghikabhalepi thawabu kuhomela kwa Tata j'ha aj'hele kumbinguni.

2 هرگاه به فقیری کمک می‌کنی، مانند ریاکاران عمل نکن، مانند آنان که در کنیسه‌ها و در کوچه و بازار جار می‌زنند تا مردم تحسین‌شان کنند. براستی به شما می‌گویم که ایشان پاداش خود را به تمامی از مردم دریافت کرده‌اند.

Hivyo basi paghwih'omesya usikhobhi tarumbeta ni kwisifu muene bhanafiki kyabhibhomba mu masinagogi ni mu mitaa, ili kuj'ha bhanu bhabhasifuaj'hi. Kweli nikabhajobhela, bhamalikupokela thawabu j'ha bhene.

3 اما وقتی به کسی صدقه‌ای می‌دهی، نگذار حتی دست چپت از کاری که دست راستت می‌کند، آگاه شود،

Lakini bhebhe paghwih'omesya kibhoko kya bhebhe kya kushoto kisimanyi kya kibhoko mbeka nikibhoko kya kulia,

4 تا نیکویی تو در نهان باشد. آنگاه پدر آسمانی‌ات که امور نهان را می‌بیند، تو را پاداش خواهد داد.

ili kuj'ha zawadi j'ha bhebhe j'hihomesibhwaghe kwa siri. Ndipo Tata ghwako alangai sirini ibetakup'hela thawabu j'hiakhu.

5 «و اما دربارهٔ دعا. هرگاه دعا می‌کنی، مانند ریاکاران نباش که دوست دارند در ملأ عام، در گوشه و کنار خیابانها و در کنیسه‌ها دعا کنند، تا همه ایشان را ببینند. براستی به شما می‌گویم، ایشان پاداش خود را تماماً از مردم دریافت کرده‌اند.

Na paghwij'ha ghwis'oma, usij'hi kama bhanafiki, kwa kuj'ha bhilonda kuj'hema ni kus'oma mu masinagogi ni mu kona sya mitaani, ili kwamba bhanu bhabhalangai. Kueli nikabhajobhela bhamalili kuj'hambelela thawabu sya bhene.

6 اما تو هرگاه که دعا می‌کنی، به اتاقت برو و در را پشت سرت ببند، و در خلوت دل، به درگاه پدر دعا کن. آنگاه پدر آسمانی‌ات که امور نهان را می‌بیند، به تو پاداش خواهد داد.

Lakini bhebhe, paghwis'oma, j'hingilaghe kugati. Fungai ndiangu na usomaghe kwa dadij'hu j'ha aj'hele sirini. Ndipo Tata ghwako j'hairanga mu siri ibetakupela thawabu j'hiaku.

7 «وقتی دعا می‌کنید، مانند کسانی که خدای حقیقی را نمی‌شناسند، وِردهای بی‌معنی تکرار نکنید. ایشان گمان می‌کنند که با تکرار زیاد، دعایشان مستجاب می‌شود.

Na paghwijha ghwis'oma usikhelukiri malobhi ghaghadulili ni maana kama mataifa kya bhibhomba kwa kuj'ha bhifikiri kuj'ha bhibeta kuphelekibhwa kwandabha j'ha malobhi mingi ghabhijobha.

8 شما مانند ایشان نباشید، زیرا پدر آسمانی شما به‌خوبی آگاه است به چه نیاز دارید، حتی پیش از آنکه از او درخواست کنید.

Henu, usij'hi kama bhene, kwa kuj'ha Tata ghwako amanyili mahitaji gha bhebhe hata kabla us'omili lepi kwa uene.

9 «پس شما این گونه دعا کنید: «”ای پدر ما که در آسمانی، نام تو مقدّس باد.

Henu s'omaghe naha: Tata ghwetu j'ha uj'hele kunani, ulitukusiaghe litabhu liaku.

10 ملکوت تو بیاید. خواست تو آنچنان که در آسمان انجام می‌شود، بر زمین نیز به انجام رسد.

Bhufalme bhuaku uhidai mapenzi ghaku ghabhombekai apa paduniani kama okhu kumbinguni.

11 نان روزانۀ ما را امروز به ما عطا فرما.

Utupelaghe n'kate ghwitu ghwa kila ligono.

12 گناهان ما را ببخش، چنانکه ما نیز آنانی را که در حق ما گناه می‌کنند، می‌بخشیم.

utusameayi lideni lyitu, kama tete kyatukabhasamehe bhadeni bhitu.

13 و نگذار که تسلیم وسوسه شویم، بلکه ما را از آن شریر رهایی ده. زیرا ملکوت و قدرت و جلال تا ابد از آن توست. آمین!“

Na usituleti mu majaribu, lakini utuj'hepusiaghe kuhoma kwa j'hola mwovu.

14 «اگر آنانی را که در حق شما گناه می‌کنند ببخشید، پدر آسمانی‌تان نیز شما را خواهد بخشید.

Ikaj'hiaghe m'beta kubhasamehe bhanu makosa ghabhu, Tata ghuakhu j'haaj'hele kumbinguni pia ibetakubhasamehe muenga.

15 اما اگر گناهان دیگران را نبخشید، پدر‌تان نیز گناهان شما را نخواهد بخشید.

Lakini ikaj'hiaghe mwibetalepi kubhasamehe makosa ghabhu, bhwala Tata ghuakho ibetalepi kubhasamehe muenga makosa ghinu.

16 «وقتی روزه می‌گیرید، مانند ریاکاران تظاهر نکنید، زیرا می‌کوشند صورت و قیافۀ خود را پریشان و نامرتب نشان دهند تا مردم آنها را به خاطر روزه‌داری‌شان تحسین کنند. براستی به شما می‌گویم که ایشان پاداش خود را به تمامی دریافت کرده‌اند.

Zaidi j'ha ghoha, paghwijha ufungili, usilasi sura j'ha huzuni kama bhanafiki kya bhibhomba, kwa kuj'ha bhikunja sura sya bhene ili kuj'ha bhanu bhabhamanyai kuj'ha bhafungili. Kueli nikabhabhola, bhamalili kuj'hambelela thawabu j'ha bhene.

17 اما تو وقتی روزه می‌گیری، سر و صورت خود را تمیز و مرتب کن،

Lakini bhebhe, pa ghwij'he ufungili, bakaghe mafuta mutu ghwa j'hobhi na usukaghe pamihu pa j'hobhi.

18 تا کسی از روزۀ تو با‌خبر نشود جز پدرت که نادیدنی است؛ و او از آنچه در خلوت خود می‌کنی آگاه است، و تو را پاداش خواهد داد.

Hivyo haitakuonyesha mbele ya watu kuwa umefunga, lakini tu itakuwa kwa Baba yako aliye sirini. Na Tata ghwako j'hailola sirini ibetakup'hela thawabu j'ha bhebhe.

19 «گنج خود را بر روی این زمین ذخیره نکنید، جایی که بید و زنگ به آن آسیب می‌رسانند، و دزدان نقب می‌زنند و آن را می‌دزدند.

Ukatakwitunzila hazina j'ha bhebhe muene apa pa dunia, ambapo nondo ni kutu sij'honanga, ambapo bhaheji bhibomola ni kuh'eja.

20 گنج خود را در آسمان ذخیره کنید، جایی که بید و زنگ نمی‌توانند به آن آسیب رسانند، و دزدان نیز نقب نمی‌زنند و آن را نمی‌دزدند.

Baada j'hiake, ghwitunzilaghe hazina j'hiakhu muene kumbinguni, ambapo bhwala nondo bhwala kutu jibhwesya lepi kuj'honanga, na ambapo bhah'eji bhibhwesya lepi kubomola ni kuh'eja.

21 گنج تو هر جا باشد، دلت نیز همان جا خواهد بود.

Kwa kuj'ha hazina j'ha bhebhe j'hij'hele, ndipo ni muoyo ghwakho paghwibeta kuj'ha pia.

22 «چشم تو چراغی است که روشنایی بدنت را تأمین می‌کند. اگر چشمت سالم باشد، تمام وجودت نیز سرشار از روشنایی خواهد بود.

Lihu ndo taa j'ha m'bele. Henu ikaj'helayi lihu lyakhu lisima, m'mbele bhuoha bhwibeta kujasibhwa ni nuru.

23 اما اگر چشمت بیمار باشد، تمام وجودت در تاریکی غوطه‌ور خواهد بود. پس اگر آن روشنایی که گمان می‌بری در توست، در واقع تاریکی باشد، چه تاریکی عمیقی خواهد بود!

Lakini ikaj'hiaghe lihu lya bhebhe libovu, m'bele bhwakhu bhuovu bhumemili ngisi totoro. Henu, ikaj'hiaghe nuru ambaj'ho ij'hele mugati j'ha bhebhe ndo ngisi hasa ndo ngisi mmbaha kiasi gani!

24 «هیچ‌کس نمی‌تواند به دو ارباب خدمت کند، زیرا یا از یکی نفرت خواهد داشت و به دیگری مِهر خواهد ورزید، و یا سرسپردۀ یکی خواهد بود و دیگری را خوار خواهد شمرد. همچنین نمی‌توانید هم بندهٔ خدا باشید و هم بندهٔ پول.

J'hij'helepi hata mmonga j'haibhuwesya kubhatumikila mabwana bhabhele, kwa kuj'ha ibetakun'dadila mmonga ni kun'gana j'hongi, au la sivyo ibetakwih'omesya kwa mmonga ni kun'dharau j'hongi. Mwibhwesya lepi kun'tumikila K'yara ni mali.

25 «پس نصیحت من این است که نگران زندگی روزمره خود نباشید، که آیا به اندازۀ کافی خوراک و نوشیدنی و پوشاک دارید یا نه. آیا زندگی از خوراک و بدن از پوشاک با ارزشتر نیست؟

Henu nikujobhela, usiwi ni mashaka kuhusu maisha ghakhu, kuj'ha ghwibeta kulya kiki au ghwibeta kunywa kiki, au kuhusu m'mbele ghwaku, ghwibeta kufuala kiki. Je! Maisha zaidi lepi j'ha kyakulya ni m'bele zaidi lepi ya mavazi?

26 به پرندگان نگاه کنید؛ نه می‌کارند، نه درو می‌کنند، و نه در انبارها ذخیره می‌کنند، زیرا پدر آسمانی شما روزی آنها را می‌رساند. آیا شما با ارزشتر از آنها نیستید؟

Langai fidege fya fij'hele kunani. Bhipanda lepi na bhivuna lepi na bhibhonganya lepi na bhikutunza gharani, lakini Tata ghwa kunani akabhalesya bhene. Je muenga bha thamani lepi zaidi kuliko bhene?

27 آیا همۀ نگرانی‌هایتان می‌تواند یک لحظه به عمرتان بیفزاید؟

Na niani miongoni mwa muenga kwa kujihangaisya ibhwesya kuj'hongesya dhiraa j'himonga mu bhuhai bhwa maisha ghake?

28 «چرا نگران لباس و پوشاک خود هستید؟ به گلهای صحرایی نگاه کنید که چگونه رشد و نموّ می‌کنند. آنها نه کار می‌کنند و نه برای خود لباس می‌دوزند.

Na kwandabha j'ha kiki mwij'ha ni bhuogha kuhusu mavazi? Fikirini kuhusu maua mu mig'onda, jinsi kya ghij'ha. Ghibhomba lepi mbombo na ghibhwesya lepi kwifweka.

29 با این حال به شما می‌گویم که سلیمان نیز با تمام فرّ و شکوه خود، هرگز لباسی به زیبایی آنها بر تن نکرد.

Bado nikabhajobhela hata Sulemani mu bhutukufu bhwake bhuoha akifweki lepi kama mmonga ghwa agha.

30 پس اگر خدا به فکر گلهای صحراست که امروز هستند و فردا در تنور انداخته می‌شوند، چقدر بیشتر، ای کم‌ایمانان، به فکر شماست.

Ikaj'hiaghe K'yara akaghafueka mat'ondo mu mig'onda, ambaghyo ghidumu ligono limonga ni kilabhu ghitaghibhwa mu muoto, je, ni kwa kiasi gani ibetakufwalika muenga, muenga j'ha muj'hele ni imani ndusu?

31 «پس نگران این چیزها نباشید و نگویید چه بخوریم یا چه بنوشیم یا چه بپوشیم.

Henu musij'hi ni bhuogha ni kujobha, 'Je twibetakulya kiki?' au “Je twibetakunywa kiki?” au “Je twifuala ngobho gani?”

32 زیرا بی‌ایمانان برای این چیزها غصه می‌خورند، اما پدر آسمانی شما از قبل می‌داند به اینها نیاز دارید.

Kwa kuj'ha mataifa bhilonda mambo kama agha, ni dadi j'hinu ghwa mbinguni amanyili kuj'ha mwilonda aghu.

33 پس شما اول از همه به‌دنبال ملکوت و عدالت خدا باشید، و او همهٔ نیازهای شما را برآورده خواهد ساخت.

Lakini h'oti mulondai bhufalme bhuake ni haki j'hiakhe na agha ghoha ghibetakukabidhibhwa kwa j'hoghwe.

34 «پس نگران فردا نباشید، زیرا فردا نگرانی‌های خود را به‌همراه دارد. مشکلات امروز برای امروز کافی است.

Henu, usibhoni shaka kwandabha j'ha kilabhu, kwa kij'ha j'hibetakwishughulikila j'hiene. Khila ligono kuj'ha ni litalisu lya muene.

The Sermon on the Mount