Przysłów 22
1 Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
A good name is preferable to abundant riches, and good grace, to silver and to gold.
2 Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
The rich and poor meet together: the Lord is the maker them all.
3 Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
The prudent foreseeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
4 Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
The reward of humility [and] the fear of the Lord are riches and honor, and life.
5 Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
Thorns and snares are on the way of a perverse man: he that doth guard his soul will keep far from them.
6 Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
Train up the lad in accordance with his course: even when he groweth old, will he not depart from it.
7 Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
A rich man ruleth over the poor, and the borrower is servant to the man that lendeth.
8 Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
He that soweth injustice will reap wrong-doing; and the rod of God's wrath will not fail.
9 Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
A man of a benevolent eye will indeed be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
10 Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
Drive away the scorner, and strife will go off; and then will cease contention and dishonor.
11 Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
He that loveth with a pure heart, and hath grace on his lips, will have the king as his friend.
12 Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
The eyes of the Lord guard knowledge, and he overturneth the words of the treacherous.
13 Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
The slothful saith, There is a lion without, in the midst of the streets shall I be murdered.
14 Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
A deep pit is the mouth of adulterous women: he that hath obtained the indignation of the Lord will fall thereinto.
15 Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
When folly is bound fast to the heart of a lad, the rod of correction must remove it far from him.
16 Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
He that oppresseth the poor to increase his riches, [must at length] give to the rich, and come only to want.
17 Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
Incline thy ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
18 Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
For it is a pleasant thing if thou keep them within thy bosom, if they be altogether firmly seated upon thy lips.
19 Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
That thy trust may be in the Lord, have I made them known to thee this day, yea, even to thee.
20 Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
Have not I written for thee excellent things in counsels and knowledge,
21 Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
That I might make thee know rectitude, the sayings of truth; that thou mightest bring back answers of truth to those that send thee?
22 Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
Rob not the poor, because he is poor, neither crush the afflicted in the gate;
23 Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
For the Lord will plead their cause, and despoil the life of those that despoil them.
24 Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
Make no friendship with a man given to anger; and with a man of fury thou must have no intercourse:
25 Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
Lest thou learn his ways, and get a snare for thy own soul.
26 Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
Be not one of those that pledge their hand, or of those that are sureties for debts.
27 Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
If thou have nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
Remove not the ancient landmark, which thy fathers have established.
29 Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
Seest thou a man that is diligent in his work? before kings may he place himself: let him not place himself before obscure men.
