Przysłów 23

1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;

کە دانیشتی لەگەڵ فەرمانڕەوایەک نان بخۆیت، باش وردبەرەوە لەوەی لەپێشتە،

2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.

چەقۆیەکیش لەناو گەرووت دابنێ، ئەگەر تۆ نەوسنی.

3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.

ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە، چونکە ئەم نانە بە مەبەستی هەڵخەڵەتاندنە.

4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.

خۆت ماندوو مەکە بۆ ئەوەی دەوڵەمەند بیت، بە تێگەیشتنەوە وازی لێ بهێنە.

5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.

چاو لە دەوڵەمەندی دەبڕیت و نییە، چونکە بێگومان باڵ دەگرێت، وەک هەڵۆ بەرەو ئاسمان دەفڕێت.

6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.

نانی کەسی بەرچاوتەنگ مەخۆ، ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە.

7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.

لەبەر ئەوەی جۆرە کەسێکە هەردەم بیری لەلای تێچوونەکانە، پێت دەڵێت: «بخۆ و بنۆشە.» بەڵام دڵی لەگەڵت نییە.

8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.

ئەو پارووەی خواردووتە دەیڕشێنیتەوە و قسە شیرینەکانت بە با دەدەیت.

9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.

قسە بۆ گێل مەکە، چونکە گاڵتەی بە دانایی قسەکانت دێت.

10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.

سنوورە کۆنەکان مەگوازەوە، هەروەها مەچووە ناو کێڵگەی هەتیوان،

11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.

چونکە ئەوەی دەیانپارێزێت بە توانایە، ئەو بەرگری لە کێشەکەیان دەکات لە دژی تۆ.

12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.

دڵت ئاراستەی فێربوون بکە و گوێشت بەرەو قسەی زانیاری.

13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.

ڕێگری لە تەمبێکردنی منداڵ مەکە، ئەگەر بە گۆچان لێی بدەیت نامرێت.

14 Ty go bij rózgą, a duszę jego z piekła wyrwiesz. (Sheol h7585)

تۆ بە گۆچان لێی بدەیت، گیانی لە مردن دەرباز دەبێت. (Sheol h7585)

15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;

ڕۆڵە، ئەگەر دڵت دانایە، منیش دڵم خۆش دەبێت.

16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.

ناخم شادمان دەبێت، کە لێوەکانت ڕاستییەکان دەڵێن.

17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;

دڵت ئیرەیی بە گوناهباران نەبات، بەڵکو بە درێژایی ڕۆژ بە پەرۆش بە بۆ لەخواترسی.

18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.

بێگومان دواڕۆژت دەبێت، ئومێدی تۆ نابڕێت.

19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.

ڕۆڵە، تۆ گوێ بگرە و دانا بە، دڵت بەرەو ڕێگای ڕاستی ئاراستە بکە.

20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;

لەوانە مەبە کە شەراب زۆر دەخۆنەوە، یان ئەوانەی گۆشت زۆر دەخۆن،

21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.

چونکە مەیخۆر و زۆر خۆر هەژار دەبن، ئەوەی زۆر بخەوێت پینەوپەڕۆ لەبەر دەکات.

22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.

گوێ لە باوکت بگرە کە تۆی خستووەتەوە، دایکت کە پیر بوو گاڵتەی پێ مەکە.

23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.

ڕاستی بکڕە و مەیفرۆشە، هەروەها دانایی و تەمبێکردن و تێگەیشتن.

24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.

باوکی کەسی ڕاستودروست زۆر دڵخۆش دەبێت، ئەوەی کوڕێکی دانای ببێت پێی شادمان دەبێت.

25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.

با دایک و باوکت شادمان بن، ئەوەی تۆی بووە دڵخۆش بێت.

26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.

ڕۆڵە، دڵی خۆتم بدەرێ، با چاوەکانت لەسەر ڕێگاکانم بێت،

27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.

چونکە لەشفرۆش چاڵێکی قووڵە و ژنی داوێنپیس بیرێکی تەنگە.

28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.

تەنانەت ئەویش وەک چەتە لە بۆسەدا دەبێت، ناپاک لەنێو خەڵک زۆر دەکات.

29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?

واوەیلا بۆ کێیە؟ پەژارەیی بۆ کێیە؟ ناکۆکی بۆ کێیە؟ سکاڵاکردن بۆ کێیە؟ برینی بەخۆڕایی بۆ کێیە؟ چاو سووربوونەوە بۆ کێیە؟

30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.

بۆ ئەوانەی بە دیار شەرابەوە لەنگەر دەگرن، ئەوانەی شەرابی تێکەڵاو تاقی دەکەنەوە.

31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.

تەماشای شەراب مەکە بە ڕەنگی سووری، کە لەناو جام پڕشنگی داوە، بە سووکی دەچێتە خوارەوە!

32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;

لە کۆتاییەکەی وەک مار دەتگەزێت و وەک توولەمار پێتەوەدەدات.

33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;

چاوەکانت شتی نامۆ دەبینن و وڕێنەی سەیر و سەمەرە دەکەیت.

34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;

وەک یەکێک دەبیت لەناو دڵی دەریا پاڵکەوتبێت، یان وەک یەکێک بەسەر دارئاڵای کەشتییەوە پاڵکەوتبێت.

35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.

دەڵێی: «لێیان دام، ئازارم نەبوو! کوتامیان، نەمزانی! کەی بە هۆش خۆم دێمەوە، هەتا بەردەوام بم و بخۆمەوە؟»