Przysłów 20

1 Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.

Wain nye fewuɖula eye aha muame nye avuwɔla, ame si wokplɔ trae la menya nu o.

2 Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.

Fia ƒe dziku doa vɔvɔ̃ abe dzata ƒe gbetete ene ame si do dziku nɛ la bua eƒe agbe.

3 Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.

Bubu wònye na ŋutsu ne eƒo asa na dzre gake bometsila ɖe sia ɖe wɔa dzre kabakaba.

4 Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].

Kuviatɔ meŋlɔa agble le agbledeɣi o, eya ta edia nu le nuŋeɣi doa kpoe.

5 Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.

Ŋutsu ƒe tameɖoɖowo nye tɔ goglo, gake ame si si nugɔmesese su la akui wòavɔ.

6 Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?

Ŋutsu geɖewo gblɔna be lɔlɔ̃ matrɔ le yewo si gake ame ka ate ŋu akpɔ ŋutsu nuteƒewɔla?

7 Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.

Ame dzɔdzɔe nɔa agbe si ŋu kpɔtsɔtsɔ mele o; yayra anɔ viawo dzi emegbe gɔ̃ hã.

8 Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.

Ne fia nɔ anyi ɖe eƒe fiazikpui dzi be yeadrɔ̃ ʋɔnu la, eɖe vɔ̃wo katã ɖa kple eƒe ŋkuwo.

9 Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?

Ame ka ate ŋu agblɔ bena, “Mewɔ nye dzi dzadzɛe, ŋutinye kɔ eye vɔ̃ mele ŋutinye o?”

10 Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.

Yehowa lé fu nudakpe vovovo eve kple nudzidzenu vovovo eve siaa.

11 Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.

Wonyaa ɖevi gɔ̃ hã to eƒe nuwɔna me, ne ele agbe dzadzɛ eye eƒe nuwɔnawo le eteƒe.

12 Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.

Yehowa wɔ to si sea nu kple ŋku si kpɔa nu la siaa.

13 Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.

Mègalɔ̃ alɔ̃ tsu dɔdɔ o, ne menye nenema o la, àva zu hiãtɔ, nɔ ŋu ekema àɖu nu wòasusɔ.

14 [To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.

Nuƒlela gblɔna be, “Menyo o, menyo o,” emegbe la, eyina ɖanɔa adegbe ƒom be yeƒle nu ɖiɖi.

15 Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.

Sika li, adzagba hã li fũu gake nuyi siwo gblɔa nunyanya la, kpe xɔasi veviwo wonye.

16 Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.

Xɔ avɔ le ame si da megbe na amedzro la si, tsɔe ɖo awɔbae ne eda megbe na nyɔnu gbolowɔla.

17 Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.

Nuɖuɖu si wokpɔ to amefuflu me la vivina na ŋutsu, gake le nuwuwu la, eƒe nu me yɔna kple kpekui sɔŋ.

18 Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.

Wɔ ɖoɖo to aɖaŋuxɔxɔ me, ne èle aʋa wɔm la, bia mɔfiame.

19 Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.

Amenyagblɔla ʋua go nya ɣaɣla eya ta ƒo asa na ŋutsu nukpoloeƒola.

20 Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.

Ne ŋutsu do ɖiŋu na fofoa alo dadaa la, woatsi eƒe akaɖi ne ele viviti tsiɖitsiɖi me.

21 Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.

Domenyinu si wokpɔ to mɔ kpui dzi le gɔmedzedzea me la, yayra manɔ edzi le nuwuwua o.

22 Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.

Mègagblɔ be, “Maɖo vɔ̃ si nèwɔ ɖe ŋunye la teƒe na wò” o! Kpɔ Yehowa ƒe asinu ekema aɖe wò.

23 Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.

Yehowa lé fu nudakpe ƒomevi vovovowo eye nudanu amebatɔ hã menyoa Yehowa ŋu o.

24 Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?

Yehowa fiaa afɔɖeɖe ame, ke aleke ame aɖe awɔ ase eya ŋutɔ ƒe mɔwo gɔme?

25 Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.

Mɔ wònye na ame ne ekɔ nane ŋu tamemabumabutɔe eye emegbe hafi wòva bu adzɔgbe si wòɖe la ŋuti.

26 Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.

Fia nyanu gbɔa ame vɔ̃ɖiwo eye wòzɔa wo dzi kple luƒotasiaɖam.

27 Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.

Yehowa ƒe akaɖi kpɔa ame ƒe gbɔgbɔ me eye wòdzroa eƒe ememe ke kpɔ.

28 Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.

Lɔlɔ̃ kple nuteƒewɔwɔ nana fia nɔa dedinɔnɔ me eye to lɔlɔ̃ me eƒe fiazikpui lia ke.

29 Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.

Ɖekakpuiwo ƒe ŋusẽe nye woƒe ŋutikɔkɔe eye ta ƒowɔ nye ame tsitsiwo ƒe atsyɔ̃.

30 Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.

Kɔ kple abixɔxɔ ɖea vɔ̃ ɖa eye ƒoƒo klɔa ame ƒe ememe ke.