Лукастар 9
1 Тунчи Исусо акхарда Пэхкэрэн дэшудуен апостолонэн и дэня лэнди бари зор тэ вытрадэ бэнгэн и тэ састярэ насвалимэндар.
A chemat laolaltă pe cei doisprezece și le-a dat putere și stăpânire asupra tuturor demonilor și să vindece bolile.
2 Тунчи бичалда лэн тэ розпхэнэ пала Дэвлэхкэрэ Тхагарима и тэ састярэ насвалэн.
I-a trimis să propovăduiască Împărăția lui Dumnezeu și să vindece bolnavii.
3 Вов пхэнда лэнди: — Нисо на лэнтэ дэ дром: ни дэсто, ни траста, ни мандро, ни рупь, ни инте екх гад.
El le-a spus: “Nu luați nimic pentru călătoria voastră — nici toiag, nici portofel, nici pâine, nici bani. Nu aveți câte două tunici fiecare.
4 Дэ саво цэр тумэ заджяна, котэ аченпэ и котарь джян дэ дром.
În orice casă veți intra, rămâneți acolo și plecați de acolo.
5 А кала тумэн на прылэна, тунчи джян кодэлэ форостар тай обмарэн прахо тумарэ пурэндар. И мэк кода авэла шпэра важ лэн.
Toți cei care nu vă primesc, când veți pleca din cetatea aceea, scuturați-vă până și praful de pe picioare, ca mărturie împotriva lor.”
6 Вонэ джиле пав гавэн, пхэнэнас Бахтало Лав и пав всавэрэ тхана састярэнас насвалэн.
Și au plecat și au străbătut satele, propovăduind vestea cea bună și vindecând pretutindeni.
7 Дума пала кода вса доджиля Иродостэ, саво сля тетрархо. Вов на джянгля, сар када тэ полэ. Койсавэ мануша пхэнэнас, со када Иоанно Болдэмари отджювдиня мулэндар.
Iar Irod tetrarhul a auzit tot ce făcuse el și a fost foarte tulburat, pentru că unii spuneau că Ioan a înviat din morți,
8 Авэр пхэнэнас, со када Илья авиля, а тритэ — со отджювдиня екх думутнэ англунарендар.
alții că Ilie s-a arătat, iar alții că a înviat unul din vechii prooroci.
9 Тай пхэнда Иродо: — Мэ отчиндом шэро Иоанности, а ко исин Кадэва, пала Ка мэ шунав? И родэлас тэ дыкхэ Исусо.
Irod a spus: “Eu l-am decapitat pe Ioan, dar cine este acesta despre care aud astfel de lucruri?”. A căutat să îl vadă.
10 Апостолуря рисиле Исусостэ и розпхэндэ Лэсти, со вонэ тердэ. Вов стидэня лэн, и вонэ джиле форостэ, саво акхарэлпэ Вифсаида, еджинэ, би манушэн.
Apostolii, după ce s-au întors, I-au povestit ce făcuseră. I-a luat și s-a retras deoparte, într-o regiune pustie, într-o cetate numită Betsaida.
11 Нэ мануша уджянгле пала кода тай джиле пала Исусо. Вов прылиля лэн тай дэдуманя лэнца пала Дэвлэхкэрэ Тхагарима. И касти сля трэбуни тэ састярэпэ, Вов састярэлас.
Dar mulțimile, dându-și seama, l-au urmat. El i-a întâmpinat, le-a vorbit despre Împărăția lui Dumnezeu și i-a vindecat pe cei care aveau nevoie de vindecare.
12 Кала диво сля пашэ рятятэ, дэшудуй апостолуря поджиле Исусостэ тай пхэндэ Лэсти: — Отмук манушэн, мэк джян вонэ дэ пашунэн гаворэн и гавэн, тэ аракхэн, тев лэнди тэ ратярэ и со лэнди тэ ха. Кодэлэсти со амэ катэ дэ шуки пхув.
Ziua a început să se scurgă, iar cei doisprezece au venit și i-au spus: “Trimiteți mulțimea să se ducă în satele și fermele din jur, să se cazeze și să facă rost de hrană, pentru că noi suntem aici într-un loc pustiu.”
13 Исусо пхэнда лэнди: — Тумэ дэн лэнди тэ ха. Вонэ пхэндэ: — Амэндэ исин кици панч мандрэ и дуй маче. Чи амэнди тэ джя тай тэ тинэ всавэрэнди хамо?
Dar El le-a zis: “Dați-le voi să mănânce ceva.” Ei au spus: “Nu avem mai mult de cinci pâini și doi pești, dacă nu cumpărăm mâncare pentru toți acești oameni.”
14 А котэ стидэнепэ кици екхэн муршэн пашэ панч пхангля. Исусо пхэнда Пэхкэрэ сиклярнэнди: — Пхэнэн манушэнди, мэк розмарэнпэ пав пандэша манушэн и бэшэн.
Căci erau cam cinci mii de oameni. El le-a spus ucenicilor săi: “Fă-i să se așeze în grupuri de câte cincizeci de persoane.”
15 Вонэ тердэ кади, и всавэрэ бэшле.
Ei au făcut așa și i-au pus pe toți să se așeze.
16 Исусо лиля панч мандрэ и дуй маче, подыкхля дэ упралима, наисарда Дэвлэ пала хама, розпхагля мандро и мачё пэ которэн тай дэня сиклярнэнди, соб вонэ тэ роздэн манушэнди.
El a luat cele cinci pâini și cei doi pești și, privind spre cer, le-a binecuvântat, le-a frânt și le-a dat discipolilor ca să le pună înaintea mulțimii.
17 Всавэрэ хале и чялиле, и стидэне дэшудуй трасты которэнца, савэ ачилепэ.
Ei au mâncat și s-au săturat cu toții. Au adunat douăsprezece coșuri cu bucățile sparte care rămăseseră.
18 Екхвар, кала Исусо ачиляпэ Еджино и мангляпэ, сиклярнэ поджиле Лэстэ. Тунчи Исусо пхучля лэндар: — Пала кастэ динэн Ман мануша?
Pe când se ruga El singur, ucenicii erau lângă El și El i-a întrebat: “Cine zice mulțimea că sunt Eu?”
19 Вонэ пхэндэ: — Пала Иоанно Болдэмаре, ай авэр — пала Илья. А тритэ пхэнэн, со када отджювдиня екх думутнэ англунарендар.
Ei au răspuns: “Ioan Botezătorul”; dar alții zic: “Ilie”, iar alții zic că a înviat unul din vechii prooroci”.
20 Вов пхучля лэндар: — А тумэ пала ка Ман прылэн? Пётро пхэнда: — Пала Христо Дэвлэхкэрэ.
El le-a zis: “Dar voi cine ziceți că sunt Eu?” Petru a răspuns: “Hristosul lui Dumnezeu.”
21 Нэ Исусо запхэнда лэнди тэ дэдумэ пала кода.
Dar El i-a avertizat și le-a poruncit să nu spună nimănui acest lucru,
22 Тунчи Вов дэдуманя лэнди, со Манушыканэ Чявэсти трэбуни авэла тэ ха бари грыжа, со Лэстар отпхэнэнапэ пхурэдэра, англунэ рашая тай сиклимаря пав Упхэнима, со Лэ умарэна, нэ пэ трито диво Вов отджювдёла мулэндар.
zicând: “Fiul Omului trebuie să sufere multe, să fie lepădat de bătrâni, de preoții cei mai de seamă și de cărturari, să fie omorât și a treia zi să învieze.”
23 А всавэрэнди пхэнда: — Кала ко камэл тэ джя пала Ман, тунчи отпхэнпэ еджино пэстар, лэ пэхкоро трушул кожно диво и джя пала Ман.
Și a zis tuturor: “Dacă voiește cineva să vină după Mine, să se lepede de sine, să-și ia crucea și să-Mi urmeze Mie.
24 Ко камэл тэ фирисарэ пэхкоро води, кодэва хацарэла лэ. А ко хацарэла пэхкоро води важ Ман, кодэва сфирисарэла лэ.
Căci oricine vrea să-și salveze viața o va pierde, dar oricine își va pierde viața pentru Mine o va salva.
25 Сави бахт кодэлэстар, со мануш затерэла всавиря люмля, а еджино хасявэла чи терэла пэсти бида?
Căci ce-i folosește cuiva să câștige toată lumea și să se piardă sau să se piardă pe sine însuși?
26 Ко ладжяла Мандар чи Мурэ лавэндар, кодэлэстар ладжяла и Чяво Манушыкано, кала авэла дэ Пэхкири слава, дэ слава Дадэхкири и свэнтононэ ангелонэнгири слава.
Căci oricine se va rușina de Mine și de cuvintele Mele, de acela se va rușina Fiul Omului când va veni în slava Sa și în slava Tatălui și a sfinților îngeri.
27 Чячимаґа пхэнав тумэнди: ачен катэ мануша, савэ инте ды мэрима дыкхэна Дэвлэхкоро Тхагаримо.
Dar vă spun adevărul: sunt unii dintre cei care stau aici care nu vor gusta nicidecum moartea până când nu vor vedea Împărăția lui Dumnezeu.”
28 Кала проджиля пашэ охто дивэ, Исусо лиля Пэґа Пётро, Иаково тай Иоанно и джиля пэ плай тэ мангэпэ.
La vreo opt zile după aceste cuvinte, a luat cu Sine pe Petru, pe Ioan și pe Iacov și s-a suit pe munte să se roage.
29 И кала мангляпэ, парувдапэ англа лэн муй Лэхкоро, тай їда Лэхкири кади парниля, со дукхано сля тэ дыкхэ.
În timp ce se ruga, înfățișarea feței Lui s-a schimbat, iar hainele Lui au devenit albe și orbitoare.
30 Тай акэ, авиле дуй мурша, савэ дэдумане Лэґа. Када сле Моисеи тай Илья.
Iată că vorbeau cu el doi bărbați, care erau Moise și Ilie,
31 Вонэ авиле дэ бари слава и пхэнэнас, со Исусости трэбуни авэла тэ джя дэ Ерусалимо и тэ ачявэ кадыя люмля.
care s-au arătat în slavă și i-au vorbit despre plecarea pe care urma să o îndeplinească la Ierusalim.
32 Пётро и кодэла, савэ сле лэґа їтханэ, совэнас, а кала джюнгавдэпэ, удыкхле слава Исусохкири и дон муршэн, савэ аченас Лэґа.
Petru și cei ce erau cu el erau îngreuiați de somn; dar, când s-au trezit, au văzut slava Lui și pe cei doi bărbați care stăteau cu El.
33 Кала мурша ачиле тэ уджя, Пётро пхэнда Исусости: — Сиклимари! Сар мишто амэнди катэ! Тховаґа трин катуны, екх Тути, екх Моисеести и екх Ильясти. Ай еджино на полэлас, со пхэнэл.
Pe când se despărțeau de El, Petru i-a zis lui Isus: “Învățătorule, este bine să fim aici. Să facem trei corturi: unul pentru tine, unul pentru Moise și unul pentru Ilie”, fără să știe ce spune.
34 И кала вов инте дэдуманя, авиля хмара и ушарда лэн упрал. Кала ж вонэ ачиле дэ хмара, лэн облиля бари дар.
Pe când zicea El aceste lucruri, un nor a venit și i-a acoperit și ei s-au temut, când au intrat în nor.
35 Тай сля шундо ґласо хмаратар: — Када Чяво Муро вытидэно. Шунэн Лэ!
Un glas a ieșit din nor și a zis: “Acesta este Fiul Meu preaiubit. Ascultați-l!”
36 Кала ґласо пэрэачиля тэ дэдумэ, Исусо ачиляпэ Еджино. И сиклярнэ аченас мулком и никасти на розпхэнэнас, со дыкхле дэ кодыя вряма.
Când a venit vocea, Isus a fost găsit singur. Ei au tăcut și nu au povestit nimănui, în acele zile, nimic din ceea ce văzuseră.
37 Пэ авэр диво, кала вонэ сджянас плаестар, авиля Исусостэ гроза манушэн.
A doua zi, când s-au coborât de pe munte, o mare mulțime de oameni I-a ieșit în întâmpinare.
38 Екх мануш типисиля: — Сиклимари! Мангав Тут, подыкх пэ мурэ чяворэ! Мандэ вов екхоро исин.
Și iată că un om din mulțime a strigat: “Învățătorule, te rog să te uiți la fiul meu, căci este singurul meu copil născut.
39 Дэ лэстэ заджял бэнгано фано и чяворо ачел тэ типисявэ. Нажужо марэл чяворэ кади, со лэхкэрэ мостар чюлён саля. И вов дэл тэ ха чяворэсти бари грыжа, и пхаро отмукэл лэ.
Iată că un duh îl ia, strigă deodată și îl convulsionează până la spumegarea lui; și abia se depărtează de el, lovindu-l grav.
40 Мэ манглём Тирэ сиклярнен, соб вонэ тэ вытрадэн нажужэ, нэ лэндэ нэнай зора.
I-am rugat pe discipolii tăi să-l alunge, dar nu au putut.”
41 Исусо пхэнда: — Мануша бипатявнэ и родо мусардэ їлэнца! Скици инте тэ авэ тумэнца? Скици инте тэ вырицарав тумэн? Ан кордэ пэхкэрэ чявэ!
Isus a răspuns: “Neam necredincios și pervers, până când voi fi cu voi și voi răbda cu voi? Aduceți aici pe fiul vostru”.
42 Кала чяворо джялас Исусостэ, бэнг аравда лэ пэ пхув тай ачиля тэ марэ. Тунчи Исусо запхэнда нажужэсти, састярда чяворэ и отдэня лэ дадэсти.
Pe când venea el încă, demonul l-a aruncat la pământ și l-a zdrobit cu putere. Dar Isus a mustrat duhul necurat, a vindecat băiatul și l-a dat înapoi tatălui său.
43 Всавэрэ дэнас дыво кодэлэсти, саво баро Дэвэл. И кала вонэ дэнас дыво кодэлэсти, со терда Исусо, Вов пхэнда Пэхкэрэ сиклярнэнди:
Toți erau uimiți de măreția lui Dumnezeu. Și, pe când toți se mirau de toate lucrurile pe care le făcea Isus, a zis ucenicilor Săi:
44 — Тховэн дэ тумарэ канэн кадэла лава: Чявэ Манушыканэ сиго здэна манушэнди дэ вастэн.
“Lăsați să vă intre în urechi cuvintele acestea, căci Fiul Omului va fi dat în mâinile oamenilor”.
45 Нэ вонэ инте на полиле, пала со Исусо дэдуманя. Лэнгири годи инте сля затерди, а тэ пхуче Исусостар, сар тэ полэ Лэхкоро лав, вонэ даранас.
Dar ei nu au înțeles acest cuvânt. Le era ascunsă, ca să nu o înțeleagă, și le era teamă să îl întrebe despre acest cuvânt.
46 Екхвар Лэхкэрэ сиклярнэ ачиле тэ хапэ екх екхэґа пала кода, ко лэндар исин барэдэр.
Și s-a iscat între ei o ceartă despre care dintre ei era cel mai mare.
47 Исусо джянгля, со лэндэ пэ годен, тунчи Вов лиля цыкнэ чяворэ тай тховда паша Пэстэ.
Isus, pricepând rațiunile inimilor lor, a luat un copilaș, l-a pus lângă El și le-a spus:
48 Тай пхэнда сиклярнэнди: — Ко прылэла кадэлэ чяворэ важ Мурэ Лавэ, кодэва Ман прылэла. Ай ко прылэла Ман, прылэла Кодэлэ, Ко Ман бичалда. Ко тумэндар исин цыкнэдэр всавэрэндар, кодэва авэла всавэрэндар барэдэр.
“Oricine primește pe acest copilaș în numele Meu, pe Mine Mă primește. Oricine mă primește pe mine îl primește pe cel care m-a trimis. Căci oricine este cel mai mic dintre voi toți, acesta va fi mare”.
49 Тунчи Иоанно пхэнда Лэсти: — Сиклимари! Амэ дыкхле манушэ, саво вытрадэл бэнгэн Тирэ Лавэґа, и запхэндэ лэсти кади тэ терэ. Кодэлэсти со вов на пхирэл амэнца їтханэ.
Ioan a răspuns: “Învățătorule, am văzut pe cineva care scotea demoni în Numele Tău și i-am interzis, pentru că nu este de partea noastră.”
50 Исусо дэдуманя: — На запхэнэн лэсти. Кодэла, савэ на ваздэнпэ пэ тумэн, кодэла пала тумэн.
Isus i-a zis: “Nu-l opri, căci cine nu este împotriva noastră, este pentru noi.”
51 Кала поджялас вряма тэ ваздэпэ Исусости пэ упралима, Вов лиля Пэсти дэ гындо тэ джя дэ Ерусалимо.
Când se apropiau zilele în care trebuia să fie luat, el și-a pus în gând să meargă la Ierusalim
52 Тунчи Исусо бичалда англал Пэстэ манушэн, и вонэ авиле дэ гав Самариякоро, соб вса важ Лэ тэ лачярэ.
și a trimis mesageri înaintea lui. Aceștia s-au dus și au intrat într-un sat al samaritenilor, ca să se pregătească pentru el.
53 Нэ самарянуря на прылиле Исусо, колэсти со Вов джялас дэ Ерусалимо.
Ei nu l-au primit, pentru că el călătorea cu fața îndreptată spre Ierusalim.
54 Кала Исусохкэрэ сиклярнэ Иаково тай Иоанно дыкхле кода, вонэ пхэндэ: — Рае! Камэх, амэ пхэнаґа, соб тэ сджял яг упралимастар и тэ спхабарэл лэн?
Când discipolii săi, Iacov și Ioan, au văzut acest lucru, au zis: “Doamne, vrei să poruncim noi să coboare foc din cer și să-i nimicească, așa cum a făcut Ilie?”
55 Нэ Исусо обрисиля лэндэ тай запхэнда када тэ терэ. И джиле дэ авэр гав.
Dar El s-a întors și i-a mustrat: “Nu știți ce fel de duh sunteți.
Căci Fiul Omului nu a venit să distrugă viețile oamenilor, ci să le salveze.” S-au dus în alt sat.
57 Кала вонэ джянас пав дром, екх мануш пхэнда Исусости: — Мэ джява пала Тут, курик Ту тэ на джях.
Pe când mergeau pe drum, un om I-a zis: “Vreau să Te urmez oriunde vei merge, Doamne.”
58 Исусо пхэнда лэсти: — Рувэндэ исин тхан, тев вонэ отцинён, и чириклендэ кади ж. Ай Манушыканэ Чявэстэ нэнай тхан, тев шэро тэ притховэ.
Isus i-a zis: “Vulpile au vizuini și păsările cerului au cuiburi, dar Fiul Omului nu are unde să-Și pună capul.”
59 Аврэ манушэсти Исусо пхэнда: — Джя пала Ман! Кодэва пхэнда: — Рае! Мук ман майанглал тэ гаравав мурэ дадэ!
Și a zis altuia: “Urmează-mă!” Dar el a spus: “Doamne, dă-mi voie să mă duc mai întâi să-l îngrop pe tatăl meu”.
60 Исусо пхэнда лэсти: — Мэк мулэ гаравэн пэхкэрэн мулэн, а ту джя тай розпхэн пала Дэвлэхкэрэ Тхагарима!
Dar Isus i-a zis: “Lasă morții să-și îngroape morții lor, iar tu du-te și vestește Împărăția lui Dumnezeu.”
61 Трито мануш пхэнда Исусости: — Рае! Мэ джява пала Тут, нэ дэ манди майанглал тэ джяв и тэ дыкхав муро їри.
Un altul a mai zis: “Vreau să te urmez, Doamne, dar mai întâi îngăduie-mi să-mi iau rămas bun de la cei care sunt la mine acasă.”
62 Исусо пхэнда лэсти: — Мануш, саво лэлпэ пала плуго, нэ обрисявэлпэ павпалэ, на поджял важ Дэвлэхкэрэ Тхагарима.
Dar Isus i-a zis: “Nimeni care a pus mâna la plug și se uită înapoi nu este potrivit pentru Împărăția lui Dumnezeu.”
