San Mateo 5
1 Al ver las multitudes, subió al monte. Cuando se sentó, sus discípulos se acercaron a él.
यीशु तेसा पीड़ा खे देखी की पाह्ड़ो पाँदे चढ़ी गे, जेबे सेयो उपदेश देणे बैठे, तेबे तिना रे चेले तिना गे आए।
2 Abrió la boca y les enseñó, diciendo,
तेबे यीशु ये उपदेश देणे लगे:
3 “Benditos sean los pobres de espíritu, porque de ellos es el Reino de los Cielos.
“धन्य ए सेयो, जो मनो रे सल़ीन ए, कऊँकि स्वर्गो रा राज्य तिना रा ईए।
4 Benditos sean los que lloran, porque serán consolados.
धन्य ए सेयो, जो शोग करोए, कऊँकि परमेशरो तिना खे शान्ति देणी।
5 Benditos sean los gentiles, porque ellos heredarán la tierra.
धन्य ए सेयो, जो नम्र ए, कऊँकि सेयो तरतिया रे अक्कदार ऊणे।
6 Dichosos los que tienen hambre y sed de justicia, porque se llenarán.
धन्य ए सेयो, जो धार्मिकता री जिन्दगी जिऊणे खे पूखे ए और त्याय ए, कऊँकि सेयो रजाए जाणे।
7 Benditos sean los misericordiosos, porque obtendrán misericordia.
धन्य ए सेयो, जो दयालु ए, कऊँकि परमेशरो तिना पाँदे दया करनी।
8 Benditos sean los puros de corazón, porque verán a Dios.
धन्य ए सेयो, जिना रे मन साफ ए, कऊँकि तिना परमेशर देखणा।
9 Benditos sean los pacificadores, porque serán llamados hijos de Dios.
धन्य ए सेयो, जो मेल-जोल कराओए, कऊँकि तिना खे परमेशरो रे बच्चे बोलेया जाणा,
10 Benditos sean los que han sido perseguidos por causa de la justicia, porque de ellos es el Reino de los Cielos.
धन्य ए सेयो, जो धार्मिकता री जिन्दगी जिऊणे री तंईं सताए जाओए, कऊँकि स्वर्गो रा राज्य तिना रा ईए।
11 “Benditos sean sois cuando os reprochen, os persigan y digan toda clase de mal contra vosotros con falsedad, por mi causa.
“धन्य ए तुसे, जेबे लोक मेरी बजअ ते तुसा री निन्दा करोए, तुसा खे सताओए और चूठ बोली-बोली की तुसा रे खलाफ बुरी-बुरी गल्ला बोलोए।
12 Alegraos y regocijaos, porque vuestra recompensa es grande en el cielo. Porque así persiguieron a los profetas que os precedieron.
तेबे खुश और मगन ऊणा, कऊँकि तुसा खे स्वर्गो रे बऊत बड़ा ईनाम मिलणा, कऊँकि तिने, जो तुसा ते बऊत पईले भविष्यबक्ता थे, सेयो बी ईंयां ई सताए थे।
13 “Vosotros sois la sal de la tierra; pero si la sal ha perdido su sabor, ¿con qué se salará? Entonces no sirve para nada, sino para ser arrojada y pisoteada por los hombres.
“तुसे तरतिया रे रणे वाल़े लोका खे लूणो जेड़े ए। पर जे लूणो रा स्वाद बिगड़ी जाओ, तेबे कुण जी एड़ी चीज ए जेते की लूणका ऊई जाओ। तेबे से किजी कामो रा नि रंदा सिवाए एतेरे कि तेसखे बारे सेटी देयो और लोक तिजी खे पैरा निठे केसदे रओ।
14 Vosotros sois la luz del mundo. Una ciudad situada en una colina no se puede ocultar.
तुसे दुनिया री जोति ए, जो नगर पाह्ड़ो पाँदे बसी रा, से लूकी नि सकदा।
15 Tampoco se enciende una lámpara y se pone debajo de una cesta de medir, sino sobre un candelero; y brilla para todos los que están en la casa.
लोक दिऊआ बाल़ी की टोकरूए निठे नि राखदे, पर फटिया पाँदे राखोए, तेबे तिजी साथे कअरो रे सारे मांणूआ खे प्रयासा ओआ।
16 Así brille vuestra luz delante de los hombres, para que vean vuestras buenas obras y glorifiquen a vuestro Padre que está en los cielos.
तिंयाँ ई तुसा रा प्रयासा बी लोका सामणे चमको, ताकि तुसा रे खरे काम देखी की सेयो तुसा रे पिते री, जो स्वर्गो रे ए, तिना री तारीफ करो।
17 “No penséis que he venido a destruir la ley o los profetas. No he venido a destruir, sino a cumplir.
“एड़ा नि समजो कि आऊँ मूसे रा बिधान या भविष्यबक्ता री कताबा खे रचाणे आयी रा, आँऊ रचाणे नि, पर पूरा करने आयी रा।
18 Porque de cierto os digo que hasta que pasen el cielo y la tierra, ni una letra mínima ni un trazo de pluma pasarán de la ley, hasta que todo se cumpla.
कऊँकि आऊँ तुसा खे सच लगी रा बोलणे कि जदुओ तक सर्ग और तरती नि टल़ी जाओगी, तदुओ तक बिधानो ते एक बी मात्रा या एक बी बिन्दु बिना पूरा ऊए नि टल़ना।
19 Por lo tanto, el que quebrante uno de estos mandamientos más pequeños y enseñe a otros a hacerlo, será llamado el más pequeño en el Reino de los Cielos; pero el que los cumpla y los enseñe será llamado grande en el Reino de los Cielos.
तेबेई तो जो कोई इना छोटिया ते छोटी आज्ञा बीचा ते केसी एकी खे पनि मानोगा और तेड़ा ई लोका खे सिखाओगा, से स्वर्गो रे राज्य रे सबी ते छोटा ऊणा, पर जो कोई तिना आज्ञा खे मानोगा और तिना खे बी सिखाओगा, सेई स्वर्गो रे राज्य रे बड़ा ऊणा।
20 Porque os digo que si vuestra justicia no es mayor que la de los escribas y fariseos, no entraréis en el Reino de los Cielos.
कऊँकि आऊँ तुसा खे बोलूँआ कि जे तुसे परमेशरो री आज्ञा खे शास्त्री और फरीसिया री आज्ञा ते बड़ी की नि मानो, तो तुसे कदी बी स्वर्गो रे राज्य रे नि जाई सकदे।
21 “Habéis oído que a los antiguos se les dijo: “No matarás”, y que “quien mate correrá peligro de ser juzgado”.
“तुसे सुणी चुकी रे कि पुराणे बखतो रे मांणूआ खे बोलेया था कि ‘अत्या नि करनी’, और जो कोई बी अत्या करोगा तेसखे कचैरिया रे सजा मिलणी।
22 Pero yo os digo que todo el que se enoje con su hermano sin causa, estará en peligro del juicio. El que diga a su hermano: “¡Raca!”, correrá el peligro del consejo. El que diga: “¡Necio!”, correrá el peligro del fuego de la Gehena. (Geenna g1067)
पर आऊँ तुसा खे ये बोलूँआ कि जो बी आपणे पाईए पाँदे रोष करोगा, तेसखे कचैरिया रे सजा मिल़णी और जो कोई आपणे पाईए खे नकम्मा बोलोगा, तेसखे बडिया सभा रे सजा मिलणी और जो कोई दूजे खे ‘अरे मूर्ख’ बोलोगा से नरको री आगी री सजा जोगा ऊणा। (Geenna g1067)
23 “Por tanto, si estás ofreciendo tu ofrenda en el altar, y allí te acuerdas de que tu hermano tiene algo contra ti,
इजी री खातर जेबे तूँ आपणी पेंट बेदिया पाँदे ल्याओ और तेती तूँ याद करे कि तेरे पाईए रे मनो रे तेरिया तंईं खोट ए,
24 deja tu ofrenda allí, ante el altar, y sigue tu camino. Primero reconcíliate con tu hermano, y luego ven a ofrecer tu ofrenda.
तो आपणी पेंट तेथी बेदिया रे सामणे छाडी दे और पईले जाई की आपणे पाईए साथे मेल-जोल कर, तेबे आयी की आपणी पेंट चढ़ा।
25 Ponte de acuerdo con tu adversario rápidamente mientras estás con él en el camino; no sea que el fiscal te entregue al juez, y el juez te entregue al oficial, y seas echado a la cárcel.
जदुओ तक तूँ आपणे दुश्मणो साथे बाटा रेईए, तेस साथे फटाफट मेल-जोल करी लो, केथी एड़ा नि ओ कि तेरा दुश्मण ताखे हाकिमो रे आथो रे देई देओ और हाकिम ताखे सिपाईया रे आथो रे देई देओ और ताखे जेला रे पाई देओ।
26 De cierto te digo que no saldrás de allí hasta que hayas pagado el último centavo.
आऊँ ताखे सच बोलूँआ कि जदुओ तक तूँ पाई-पाई नि देई देओगा, तदुओ तक तेथा ते छुटणा नि।
27 “Habéis oído que se dijo: “No cometerás adulterio”;
“तुसे सुणी चुकी रे कि बोलेया था, ‘व्याभिचार नि करना।’
28 pero yo os digo que todo el que mira a una mujer para codiciarla, ya ha cometido adulterio con ella en su corazón.
पर आऊँ तुसा खे ये बोलूँआ कि जो कोई बी केसी जवाणसा खे बुरी नजरा ते देखोआ, तो तिने आपणे मनो रेई तेसा साथे व्याभिचार करी ला।
29 Si tu ojo derecho te hace tropezar, sácalo y arrójalo lejos de ti. Porque más te vale que perezca uno de tus miembros que todo tu cuerpo sea arrojado a la Gehenna. (Geenna g1067)
जे तेरी दाँणी आख ताखे ठोकरा री बजअ बणो ई, तो तूँ तेसा खे काडी की सेटी दे; कऊँकि ताखे येई ठीक ए कि तेरे अंगा बीचा ते एक नाश बी ऊई जाओ, तो सारा शरीर नरको रे नि सेटेया जाओ (Geenna g1067)
30 Si tu mano derecha te hace tropezar, córtala y arrójala lejos de ti. Porque más te conviene que perezca uno de tus miembros, que no que todo tu cuerpo sea arrojado a la Gehenna. (Geenna g1067)
जे तेरा दाँणा आथ ताखे ठोकरा री बजअ बणोआ, तो तेस बाडी की सेटी दे, कऊँकि ताखे येई ठीक ए कि तेरे अंगा बीचा ते एक नाश बी ऊई जाओ तो सारा शरीर नरको रे नि पड़ना। (एतेरा मतलब ये नियाँ कि आसा आपणी आख काडी की सेटी देणी या आपणा आथ बाडी देणा पर ये कि जो काम तुसा खे परमेशरो रे राज्य रे आगे बड़ने ते रोको ए या जो मांणू तुसा खे गल़त करने खे उकसाओ ए तो तुसा से मांणू या चीज छाडी देणी चाईयो।) (Geenna g1067)
31 “También se dijo: “El que repudie a su mujer, que le dé carta de divorcio”,
“ये बी बोलेया रा था, ‘जो कोई आपणी लाड़िया खे तलाक देणा चाओ, तो से तेसा खे त्यागपत्र देयो।’
32 pero yo os digo que el que repudia a su mujer, salvo por causa de inmoralidad sexual, la convierte en adúltera; y el que se casa con ella estando repudiada, comete adulterio.
पर आऊँ तुसा खे ये बोलूँआ कि जो कोई आपणी लाड़िया खे व्याभिचारो ते अलावा किजी ओरी बजअ ते छाडोगा, तो से तेसा ते व्याभिचार करवाओआ और जो कोई तेसा छाडी रिया जवाणसा साथे ब्या करोआ, से बी व्याभिचार करोआ।
33 “Habéis oído que se dijo a los antiguos: ‘No perjurarás, sino que cumplirás al Señor tus juramentos”,
“फेर तुसे सुणी चुकी रे कि पुराणे जमाने रे लोका खे बोलेया रा था, ‘चूठी कसम नि खाणी, पर प्रभुए री खातर आपणी कसम पूरी करनी।’
34 pero yo os digo que no juréis en absoluto: ni por el cielo, porque es el trono de Dios;
पर आऊँ तुसा खे ये बोलूँआ, कि कदी कसम नि खाणी, ना तो स्वर्गो री, कऊँकि से परमेशरो रा सिंहासन ए।
35 ni por la tierra, porque es el escabel de sus pies; ni por Jerusalén, porque es la ciudad del gran Rey.
ना तरतिया री, कऊँकि से तिना रे पैरो री चौकी ए, ना यरूशलेमो री, कऊँकि से महाराजे रा नगर ए।
36 Tampoco jurarás por tu cabeza, porque no puedes hacer blanco ni negro un solo cabello.
आपणे सिरो री कसम पनि खाणा, कऊँकि तूँ एक बी बाल़ो खे न तो सफेद करी सकदा, ना ई काल़ा।
37 Pero que vuestro “Sí” sea “Sí” y vuestro “No” sea “No”. Todo lo que sea más que esto es del maligno.
पर तुसा री गल्ल ‘आ री आ’ और ‘ना री ना’ ऊणी चाईयो; कऊँकि जो गल्ल इजी ते जादा ओई, से शैतानो री तरफा तेई ओई।
38 “Habéis oído que se dijo: “Ojo por ojo y diente por diente”.
“तुसे सुणी चुकी रे कि बिधानो रे बोलेया रा था, ‘आखी रे बदले आख, और दाँदो रे बदले दाँद।’
39 Pero yo os digo que no resistáis al que es malo, sino que al que te golpee en tu mejilla derecha, vuélvele también la otra.
पर आऊँ तुसा खे ये बोलूँआ कि जो कोई तां साथे बुरा करो तेतेरा बदला नि लणा, पर जो कोई तुसा री दाँणी खाखा रे थप्पड़ बाओआ, तो तेस कनारो खे दूजी खाख बी करी देओ।
40 Si alguien te demanda para quitarte la túnica, déjale también el manto.
जे कोई तां पाँदे दोष लगाई की तांते तेरा कुरता लणा चाओआ, तो तेसखे तोती बी लणे देओ।
41 El que te obligue a recorrer una milla, ve con él dos.
जे कोई जबरदस्ती ताखे एक मील लई चलोआ, तो तूँ दो मील तेस साथे चल।
42 Da al que te pida, y no rechaces al que quiera pedirte prestado.
जो कोई तांते माँगो, तेसखे दे और जो कोई तांते त्वार लणा चाओआ, तो तूँ तेसते मूँ नि फेर।
43 “Habéis oído que se dijo: ‘Amarás a tu prójimo y odiarás a tu enemigo’.
“तुसे सुणी चुकी रे कि बिधानो रे बोलेया रा था, ‘आपणे पड़ोसिये साथे प्यार राखो और आपणे बैरिया साथे बैर।’
44 Pero yo os digo: amad a vuestros enemigos, bendecid a los que os maldicen, haced el bien a los que os odian y orad por los que os maltratan y os persiguen,
पर आऊँ तुसा खे बोलूँआ कि आपणे दुश्मणा साथे प्यार राखो और जो तुसा खे सताओआ, तो तेसखे प्रार्थना करेया करो।
45 para que seáis hijos de vuestro Padre que está en los cielos. Porque él hace salir su sol sobre malos y buenos, y hace llover sobre justos e injustos.
ताकि तुसे आपणे स्वर्गो रे पिते रे बच्चे ठईरो, कऊँकि से खरे लोका और बुरे लोका दूँईं पाँदे आपणा सूरज निकयाल़ोआ और तर्मी लोका और पापी लोका दूँईं पाँदे बरखा करोआ।
46 Porque si amáis a los que os aman, ¿qué recompensa tendréis? ¿Acaso no hacen lo mismo los recaudadores de impuestos?
कऊँकि जे तुसे आपू साथे प्यार राखणे वाल़ेया साथे ई प्यार राखोगे, तो तुसा खे क्या फाईदा ऊणा? क्या कर लणे वाल़े बी एड़ा ई नि करदे?
47 Si sólo saludáis a vuestros amigos, ¿qué más hacéis vosotros que los demás? ¿Acaso no hacen lo mismo los recaudadores de impuestos?
“जे तुसे आपणे पाईए खेई नमस्कार करोए, तो कुण जा बड़ा काम करोए? क्या दूजी जातिया रे बी एड़ा ई नि करदे?
48 Por eso seréis perfectos, como vuestro Padre que está en los cielos es perfecto.
इजी री तंईं तुसे सिद्ध बणो, जेड़ा तुसा रा स्वर्गिय पिता सिद्ध ए।
