< Proverbios 23 >

1 Cuando te sentares a comer con algún señor, considera bien lo que estuviere delante de ti;
Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quae apposita sunt ante faciem tuam:
2 y pon cuchillo a tu garganta, si tienes gran apetito.
et statue cultrum in gutture tuo, si tamen habes in potestate animam tuam,
3 No codicies sus manjares, porque es pan engañoso.
ne desideres de cibis eius, in quo est panis mendacii.
4 No trabajes por ser rico; desiste de tu propia sabiduría.
Noli laborare ut diteris: sed prudentiae tuae pone modum.
5 ¿Has de poner tus ojos en las riquezas, siendo ningunas? Porque se harán alas, como alas de águila, y volarán al cielo.
Ne erigas oculos tuos ad opes, quas non potes habere: quia facient sibi pennas quasi aquilae, et volabunt in caelum.
6 No comas pan de hombre de mal ojo, ni codicies sus manjares;
Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos eius:
7 porque cual es su pensamiento en su alma, tal es él. Come y bebe, te dirá; mas su corazón no está contigo.
quoniam in similitudinem arioli, et coniectoris, aestimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi: et mens eius non est tecum.
8 ¿Comiste tu parte? La vomitarás; y perderás tus suaves palabras.
Cibos, quos comederas, evomes: et perdes pulchros sermones tuos.
9 No hables a oídos del loco; porque menospreciará la prudencia de tus razones.
In auribus insipientium ne loquaris: qui despicient doctrinam eloquii tui.
10 No traspases el término antiguo, ni entres en la heredad de los huérfanos;
Ne attingas parvulorum terminos: et agrum pupillorum ne introeas:
11 porque el redentor de ellos es el Fuerte, el cual juzgará la causa de ellos contra ti.
Propinquus enim illorum fortis est: et ipse iudicabit contra te causam illorum.
12 Aplica tu corazón al castigo, y tus oídos a las palabras de sabiduría.
Ingrediatur ad doctrinam cor tuum: et aures tuae ad verba scientiae.
13 No detengas el castigo del niño; porque si lo hirieres con vara, no morirá.
Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
14 Tú lo herirás con vara, y librarás su alma del infierno. (Sheol h7585)
Tu virga percuties eum: et animam eius de inferno liberabis. (Sheol h7585)
15 Hijo mío, si tu corazón fuere sabio, también a mí se me alegrará el corazón;
Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
16 mis entrañas también se alegrarán, cuando tus labios hablaren cosas rectas.
et exultabunt renes mei, cum locuta fuerint recta labia tua.
17 No tenga tu corazón envidia de los pecadores, antes persevera en el temor del SEÑOR todo tiempo;
Non aemuletur cor tuum peccatores: sed in timore Domini esto tota die:
18 porque ciertamente hay fin, y tu esperanza no será cortada.
quia habebis spem in novissimo, et praestolatio tua non auferetur.
19 Oye tú, hijo mío, y sé sabio, y endereza tu corazón al camino.
Audi fili mi, et esto sapiens: et dirige in via animum tuum.
20 No estés con los borrachos de vino, ni con los glotones de carne;
Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum, qui carnes ad vescendum conferunt:
21 porque el bebedor y el comilón empobrecerán; y el sueño hará vestir vestidos rotos.
quia vacantes potibus, et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
22 Oye a tu padre, a aquel que te engendró; y cuando tu madre envejeciere, no la menosprecies.
Audi patrem tuum, qui genuit te: et ne contemnas cum senuerit mater tua.
23 Compra la verdad, y no la vendas; la sabiduría, la enseñanza, y la inteligencia.
Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
24 Mucho se alegrará el padre del justo; y el que engendró sabio se gozará con él.
Exultat gaudio pater iusti: qui sapientem genuit, laetabitur in eo.
25 Alégrense tu padre y tu madre, y gócese la que te dio a luz.
Gaudeat pater tuus, et mater tua, et exultet quae genuit te.
26 Dame, hijo mío, tu corazón, y miren tus ojos por mis caminos.
Praebe fili mi cor tuum mihi: et oculi tui vias meas custodiant.
27 Porque sima profunda es la ramera, y pozo angosto la extraña.
Fovea enim profunda est meretrix: et puteus angustus, aliena.
28 También ella, como robador, acecha, y multiplica entre los hombres los prevaricadores.
Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
29 ¿Para quién será el ay? ¿Para quién el ay? ¿Para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿Para quién las heridas en balde? ¿Para quién lo amoratado de los ojos?
Cui vae? cuius patri vae? cui rixae? cui foveae? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
30 Para los que se detienen junto al vino, para los que van buscando la mixtura.
Nonne his, qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
31 No mires al vino cuando rojea, cuando resplandece su color en el vaso, se entra suavemente;
Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color eius: ingreditur blande,
32 mas al fin morderá como serpiente, y como basilisco dará dolor.
sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
33 Tus ojos mirarán las extrañas, y tu corazón hablará perversidades.
Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
34 Y serás como el que duerme en medio del mar, y como el que se acuesta junto al timón.
Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo:
35 Y dirás: Me hirieron, mas no me dolió; me azotaron, mas no lo sentí; cuando despertare, aun lo volveré a buscar.
et dices: Verberaverunt me, sed non dolui: traxerunt me, et ego non sensi: quando evigilabo, et rursus vina reperiam?

< Proverbios 23 >