< Proverbios 30 >

1 Las palabras de Agur, el hijo de Jaqué, de Massa. La profecía que dijo a Itiel, a Itiel, y a Ucal de la siguiente manera:
Ang mga panultihon ni Agur nga anak nga lalaki ni Jaque—ang panagna: Kining tawhana gipahayag ngadto kang Itiel, kang Itiel ug kang Ucal:
2 Porque soy más como una bestia que como hombre, no tengo el poder de razonar como un hombre:
Sigurado gayod nga labaw pa ako kasusama sa mananap kaysa bisan kinsa nga tawo ug wala akoy panabot sa tawo.
3 No tengo sabiduría para aprender, para que pueda tener el conocimiento del Santo.
Wala ako nakakat-on sa kaalam, ni aduna akoy kahibalo Kaniya nga Balaan.
4 ¿Quién subió al cielo y bajó? ¿Quién tomó los vientos en sus manos? encerrando las aguas en su túnica? ¿por quién se han arreglado todos los confines de la tierra? ¿Cuál es su nombre? y cuál es el nombre de su hijo, si puedes decirlo?
Kinsa ba ang miadto sa langit ug mikanaog? Kinsa ba ang nakatigom sa hangin diha sa walay sulod niyang mga kamot? Kinsa ba ang nakatigom sa katubigan diha sa panapton? Kinsa ba ang nagpahimutang sa kinutoban sa kalibotan? Unsa man ang iyang ngalan, ug unsa man ang ngalan sa iyang anak? Sigurado nga nasayod gayod kamo!
5 Toda palabra de Dios es probada: es coraza para los que ponen su fe en él.
Ang matag pulong sa Dios napamatud-an na, siya ang taming niadtong modangop kaniya.
6 No hagas ninguna adición a sus palabras, o dejará en claro tu error, y serás visto como falso.
Ayaw dugangi ang iyang mga pulong, o pagabadlongon ka niya, ug mapamatud-an ka nga bakakon.
7 Te pedí dos cosas; no los guardes de mí antes de mi muerte:
Naghangyo ako kanimo ug duha ka butang, ayaw intawon ihikaw kini gikan kanako sa dili pa ako mamatay:
8 Aparta de mí todas las cosas falsas y necias: no me des grandes riquezas ni me dejes en necesidad, sino dame solo comida suficiente:
Ipahilayo gikan kanako ang mga walay pulos nga pulong ug mga bakak. Ayaw ako hatagi ug kawalad-on ni mga bahandi, ihatag lamang kanako ang pagkaon nga akong gikinahanglan.
9 Por temor a que si estoy lleno, Pueda ser falso contigo y decir: ¿Quién es el Señor? o si soy pobre, puedo convertirme en un ladrón, usando el nombre de mi Dios erróneamente.
Kay kung hatagan mo ako ug sobra, tingali ug ilimod ko ikaw ug moingon, “Kinsa man si Yahweh?” O kung mahimo akong kabos, makapangawat ako ug mapasipad-an ang ngalan sa akong Dios.
10 No digas mal de un siervo a su amo, o él te maldecirá, y tendrás problemas.
Ayaw daota ang ulipon atubangan sa iyang agalon, o pagatunglohon ka niya ug pagailhon ka nga sad-an.
11 Hay una generación que maldice a su padre y no le da una bendición a su madre.
Ang kaliwatan nga magtunglo sa ilang amahan ug wala magpanalangin sa ilang inahan,
12 Hay una generación que parece estar libre del pecado, pero no son lavados de sus caminos inmundos.
mao kana ang kaliwatan nga putli sa ilang kaugalingong mga mata, apan wala sila nahugasan sa ilang mga hugaw.
13 Hay una generación, ¡oh cuán llenos de orgullo son sus ojos! ¡Oh, cómo se levantan sus cejas!
Mao kana ang kaliwatan—mga mapahitas-on sa ilang mga mata ug nagpataas sa ilang mga tabontabon sa mata! —
14 Hay una generación cuyos dientes son como espadas, sus dientes fuertes como cuchillos, para la destrucción de los pobres de la tierra y de los necesitados de entre los hombres.
sila ang kaliwatan nga daw mga espada ang ilang mga ngipon, ug ang ilang mga panga daw mga kutsilyo, mao nga mahimo nilang lamyon ang mga kabos gikan sa kalibotan ug ang mga nagakinahanglan gikan sa taliwala sa katawhan.
15 El espíritu nocturno tiene dos hijas, dame, dame. Hay tres cosas que nunca están llenas, incluso cuatro que nunca dicen: Suficiente:
Ang mga alimatok adunay duha ka anak nga mga baye, “Hatag ug hatag,” mihilak sila. Adunay tulo ka butang nga dili gayod matagbaw, upat nga dili moiingon ug, “Igo na”:
16 El inframundo, y la mujer sin hijo; la tierra que nunca tiene suficiente agua, y el fuego que nunca dice: Suficiente. (Sheol h7585)
Ang Seol, ang sabakan nga dili makapanamkon, yuta nga giuhaw sa tubig, ug ang kalayo nga dili moingon ug, “Igo na.” (Sheol h7585)
17 El ojo que se burla de un padre, y no ve valor en una madre cuando sea vieja, será desarraigado por los cuervos del valle, y será alimento para las águilas jóvenes.
Ang mata nga nagatamay sa amahan ug nagasupak sa inahan, pagatukaon ang iyang mga mata pinaagi sa mga uwak sa walog, ug kan-on siya sa mga agila.
18 Hay tres cosas, cuya maravilla me supera, incluso cuatro cosas fuera de mi conocimiento:
Adunay tulo ka mga butang nga kahibulongan kaayo alang kanako, upat nga dili nako masabtan:
19 El camino de un águila en el aire; el camino de una serpiente sobre una roca; el camino de un barco en el corazón del mar; y el camino de un hombre con una niña.
ang dalan sa agila sa kawanangan; ang dalan sa bitin nga anaa sa bato; ang dalan sa sakayan nga anaa sa kinalaloman nga bahin sa dagat; ug ang dalan sa lalaki uban sa batan-ong babaye.
20 Este es el camino de una esposa infiel; toma comida y, limpiándose la boca, dice: no he hecho nada malo.
Mao kini ang dalan sa babaye nga mananapaw— mokaon siya ug iyang trapohan ang iyang baba ug moingon, “Wala akoy nabuhat nga sayop.”
21 Por tres cosas se mueve la tierra, y hay cuatro que no soportará:
Adunay tulo ka mga butang nga makapatay-og sa kalibotan ug ang ikaupat dili kini molahutay:
22 Un siervo cuando se convierte en rey; un hombre sin sentido cuando aumenta su riqueza;
kung mahimong hari ang usa ka ulipon; kung ang buangbuang mapuno sa pagkaon;
23 Una mujer odiada cuando está casada; y una sirvienta que toma el lugar de la esposa de su amo.
kung magminyo ang babaye nga gikasilagan; ug kung ang sulugoong babaye mopuli sa dapit sa iyang agalong babaye.
24 Hay cuatro cosas que son poco en la tierra, pero son muy sabias:
Upat ka mga butang sa kalibotan nga gagmay apan maalamon kaayo:
25 Las hormigas son un pueblo no fuerte, pero se ponen por una tienda de alimentos en el verano;
ang mga lamigas nga mga binuhat dili kusgan, apan nag-andam sila sa ilang mga pagkaon panahon sa ting-init;
26 Los conejos son solo un pueblo débil, pero hacen sus casas en las rocas;
ang mga ilaga sa bato dili kusgan nga mga binuhat, apan nagbuhat sila sa ilang balay sa kabatoan.
27 Las langostas no tienen rey, pero todas salen en bandas;
Ang mga dulon walay hari, apan silang tanan magpanon nga han-ay.
28 Puedes tomar la lagartija en tus manos, pero está en las casas de los reyes.
Ang taluto, makuptan mo kini sa duha nimo ka mga kamot, apan makita sila sa mga palasyo sa hari.
29 Hay tres cosas cuyos pasos son buenos de ver, incluso cuatro cuyas salidas son justas:
Adunay tulo ka mga butang nga halangdon lantawon sa ilang pagtikang ug upat nga halangdon lantawon kung unsa sila molakaw:
30 El león, que es más fuerte entre las bestias, no se aparta de su camino por nada;
ang lion, ang labing kusgan taliwala sa mga ihalas nga mananap— walay talikdan niini gikan sa tanan;
31 El caballo de guerra, y el macho cabrío, y el rey cuando su ejército está con él.
ang hambog nga sunoy; ang kanding; ug ang hari diin ang iyang mga sundalo anaa sa iyang tupad.
32 Si has hecho necedades al levantarte, o si has tenido malos designios, pon tu mano sobre tu boca.
Kung ikaw nagpakabuang, nagdayeg sa imong kaugalingon, o naglaraw ka ug daotan— ibutang ang imong kamot sa imong baba.
33 La agitación de la leche hace la mantequilla, y la torcedura de la nariz hace que venga la sangre, por lo que forzar la ira es causa de pelea.
Ingon nga ang pagkutaw sa gatas makahimo ug mantekilya ug ingon nga magdugo ang ilong sa tawo kung lubagon kini, busa ang mga buhat nga gibuhat sa kasuko magahatag kini ug panagbingkil.

< Proverbios 30 >