Mhubiri 7
1 Jina zuri ni bora kuliko manukato ya gharama, na siku ya kufa ni bora kuliko siku ya kuzaliwa.
名誉强如美好的膏油；人死的日子胜过人生的日子。
2 Ni bora kwenda kwenye nyumba ya maombolezo kuliko nyumba ya karamu, kwa kuwa maombolezo huja kwa watu wote wakati wa mwisho wa uhai, kwa hiyo watu wanaoishi ni lazima waweke hili moyoni.
往遭丧的家去， 强如往宴乐的家去； 因为死是众人的结局， 活人也必将这事放在心上。
3 Huzuni ni bora kuliko kicheko, kwa kuwa baada ya uso wa huzuni huja furaha ya moyo.
忧愁强如喜笑； 因为面带愁容，终必使心喜乐。
4 Moyo wa mwenye hekima uko katika nyumba ya maombolezo, lakini moyo wa wapumbavu uko katika nyumba ya karamu.
智慧人的心在遭丧之家； 愚昧人的心在快乐之家。
5 Ni bora kusikiliza maonyo ya mtu mwenye hekima kuliko kusikiliza wimbo wa wapumbavu.
听智慧人的责备， 强如听愚昧人的歌唱。
6 Kwa kuwa kama mlio wa miiba chini ya chungu, ndivyo kilivyo kicheko cha wapumbavu. Huu pia ni mvuke.
愚昧人的笑声， 好像锅下烧荆棘的爆声； 这也是虚空。
7 kweli jeuri humfanya mtu mwenye hekima kuwa mpumbavu, na rusha huharibu moyo.
勒索使智慧人变为愚妄； 贿赂能败坏人的慧心。
8 Ni heri mwisho wa jambo kuliko mwanzo; na watu wenye uvumilivu ni bora kuliko wenye majivuno rohoni.
事情的终局强如事情的起头； 存心忍耐的，胜过居心骄傲的。
9 Usikasirike haraka rohoni mwako, kwa sababu hasira hukaa katika mioyo ya wapumbavu.
你不要心里急躁恼怒， 因为恼怒存在愚昧人的怀中。
10 Usiseme, “Kwa nini siku za zamani zilikuwa bora kuliko siku hizi?” Kwa kuwa sio kwa sababu ya hekima kwamba unauliza swali hili.
不要说： 先前的日子强过如今的日子， 是什么缘故呢？ 你这样问，不是出于智慧。
11 Hekima ni njema kama vitu vya thamani tunavyorithi kutoka kwa wazazi wetu. Inatoa faida kwa wale wanaoliona jua.
智慧和产业并好， 而且见天日的人得智慧更为有益。
12 Kwa kuwa hekima hutoa ulinzi kama vile fedha inavyoweza kutoa ulinzi, lakini faida ya maarifa ni kwamba hekima humpa uhai kwa yeyote aliye nayo.
因为智慧护庇人， 好像银钱护庇人一样。 惟独智慧能保全智慧人的生命。 这就是知识的益处。
13 Tafakaria matendo ya Mungu: Ni nani awezaye kuimarisha chochote alichokipindisha?
你要察看 神的作为； 因 神使为曲的，谁能变为直呢？
14 Wakati nyakati vinakuwa njema, ishi kwa furaha katika hali hiyo, lakini wakati unapokuwa mbaya, tafakari hili: Mungu ameruhusu hali zote ziwepo, Kwa sababu hii, hakuna mwanadamu yeyote atakaye fahamu chochote kinacho kuja baada yake.
遇亨通的日子你当喜乐；遭患难的日子你当思想；因为 神使这两样并列，为的是叫人查不出身后有什么事。
15 Nimeona mambo mengi katika siku zangu za ubatili. Kuna watu wenye haki ambao wanaangamia licha ya kwamba wana haki, na kuna watu waovu wanaoishi maisha marefu licha ya kwamba ni waovu.
有义人行义，反致灭亡；有恶人行恶，倒享长寿。这都是我在虚度之日中所见过的。
16 Usiwe mwenye haki katika macho yako mwenyewe. Kwa nini kujiharibu mwenyewe?
不要行义过分，也不要过于自逞智慧，何必自取败亡呢？
17 Usiwe mwovu sana au mpumbavu. Kwa nini ufe kabla ya wakati wako?
不要行恶过分，也不要为人愚昧，何必不到期而死呢？
18 Ni vyema kwamba ushike hekima hii, na kwamba usiache haki iende zake. Kwa kuwa mtu amchae Mungu atatimiza ahadi zake zote.
你持守这个为美，那个也不要松手；因为敬畏 神的人，必从这两样出来。
19 Hekima ina nguvu ndani ya mwenye hekima, zaidi ya watawala kumi katika mji.
智慧使有智慧的人比城中十个官长更有能力。
20 Hakuna mtu mwenye haki juu ya nchi anayefanya mema na hatendi dhambi.
时常行善而不犯罪的义人，世上实在没有。
21 Usisikilize kila neno linaongelewa, kwa sababu unaweza kusikia mtumishi wako anakulaani.
人所说的一切话，你不要放在心上，恐怕听见你的仆人咒诅你。
22 Vivyo hivyo unafahamu mwenyewe ndani ya moyo wako umewalaani wengine mara kadhaa.
因为你心里知道，自己也曾屡次咒诅别人。
23 Haya yote nimeyathibitisha kwa hekima. Nikasema, “nitakuwa mwenye hekima,” lakini zaidi ambavyo ningekuwa.
我曾用智慧试验这一切事；我说，要得智慧，智慧却离我远。
24 Hekima i mbali na kina sana. Ni nani awezaye kuipata?
万事之理，离我甚远，而且最深，谁能测透呢？
25 Nikageuza moyo wangu kujifunza kuchunguza na kutafuta hekima na ufafanuzi wa ukweli, na kufahamu kwamba ubaya ni ujinga na kwamba upumbavu ni wazimu.
我转念，一心要知道，要考察，要寻求智慧和万事的理由；又要知道邪恶为愚昧，愚昧为狂妄。
26 Nikapata kufahamu kwamba uchungu kuliko kifo, ndivo alivyo mwanamke yeyote ambaye moyo wake umejaa mitego, na nyavu, na ambaye mikono yake ni minyororo. Yeyote ampendezaye Mungu ataponyoka kutoka kwake, lakini mwenye dhambi atachukuliwa naye.
我得知有等妇人比死还苦：她的心是网罗，手是锁链。凡蒙 神喜悦的人必能躲避她；有罪的人却被她缠住了。
27 “Tafakari kile nilichovumbua,” asema Mwalimu. “Nimekuwa nikiongeza uvumbuzi mmoja hadi mwingine ili kwamba nipate ufafanuzi wa ukweli.
传道者说：“看哪，一千男子中，我找到一个正直人，但众女子中，没有找到一个。”我将这事一一比较，要寻求其理，我心仍要寻找，却未曾找到。
28 Hii ndiyo bado natafuta, lakini bado sijapata. Sikupata mwanamme mmoja mwenye haki miongoni mwa elfu, lakini sikupata mwanamke miongoni mwa wale wote.
29 Nimegundua hili: kwamba Mungu alimuumba binadamu akiwa mnyoofu, lakini wametoka katika hali ya unyofu wakitafuta magumu mengi.
我所找到的只有一件，就是 神造人原是正直，但他们寻出许多巧计。
