Mateo 5
1 Noong nakita ni Jesus ang maraming tao, umakyat siya sa bundok. Nang makaupo na siya, lumapit sa kaniya ang mga alagad niya.
Having seen then the crowds He went up on the mountain, and when was sitting down He they came to Him the disciples of Him.
2 Nagsalita siya at tinuruan sila na sinasabi,
And opening the mouth of Him He was teaching them saying:
3 “Pinagpala ang mahihirap sa espiritu, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
Blessed [are] the poor in the spirit, for theirs is the kingdom of the heavens.
4 Pinagpala ang mga nagdadalamhati sapagkat sila ay aaliwin.
Blessed [are] those mourning, for they themselves will be comforted.
5 Pinagpala ang mga maamo, sapagkat mamanahin nila ang mundo.
Blessed [are] the meek, for they themselves will inherit the earth.
6 Pinagpala ang mga nagugutom at nauuhaw sa katuwiran, sapagkat sila ay bubusugin.
Blessed [are] those hungering and thirsting for righteousness, for they themselves will be filled.
7 Pinagpala ang mga mahabagin sapagkat sila ay kahahabagan.
Blessed [are] the merciful, for they themselves will receive mercy.
8 Pinagpala ang may pusong dalisay, sapagkat makikita nila ang Diyos.
Blessed [are] the pure in heart, for they themselves God will see.
9 Pinagpala ang mga mapagpayapa, sapagkat tatawagin silang mga anak ng Diyos.
Blessed [are] the peacemakers, for they themselves sons of God will be called.
10 Pinagpala ang mga inuusig alang-alang sa katuwiran, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
Blessed [are] those persecuted on account of righteousness, for theirs is the kingdom of the heavens.
11 Pinagpala kayo kung inaalipusta kayo at inuusig ng mga tao o pagsalitaan ng lahat ng uri ng mga masasamang bagay na pawang mga kasinungalingan ng dahil sa akin.
Blessed are you when they may insult you and they may persecute [you] and they may say all kinds of evil (declaration *k) against you lying on account of Me.
12 Magsaya kayo at labis na magalak sapagkat malaki ang inyong gantimpala sa langit. Sapagkat sa ganitong paraan inusig ng mga tao ang mga propetang nabuhay noon bago pa kayo.
do rejoice and do exult, for the reward of you [is] great in the heavens; thus for they persecuted the prophets before you.
13 Kayo ang asin ng mundo. Ngunit kung nawala ang lasa ng asin, paano muling maibabalik ang alat nito? Wala na itong pakinabang pa kundi itapon at tapak-tapakan ng mga tao.
You yourselves are the salt of the earth; if however the salt shall become tasteless, with what will it be salted? For no [thing] it is useful any longer only except for (being cast *N+kO) out (and *k) is to be trampled upon by men.
14 Kayo ang ilaw ng mundo. Ang lungsod na nakatayo sa isang burol ay hindi maitatago.
You yourselves are the light of the world; Not is able a city to be hidden on a hill lying;
15 Ni hindi nagsisindi ang mga tao ng lampara at ilagay sa loob ng basket, bagkus sa isang patungan ng ilawan, at magliliwanag ito sa lahat ng nasa bahay.
Nor do they light a lamp and put it under a basket but upon the lampstand, and it shines for all those in the house.
16 Hayaan ninyong magliwanag ang inyong ilaw sa harapan ng mga tao sa paraang makikita nila ang inyong mga mabubuting gawa at papurihin ang inyong Amang nasa langit.
Thus should shine the light of you before men so that they may see your good works and they may glorify the Father of you who [is] in the heavens.
17 Huwag ninyong isipin na pumarito ako upang sirain ang kautusan o ang mga propeta. Naparito ako hindi upang sirain ang mga ito kundi upang ito ay tuparin.
Not may think that I have come to abolish the law or the Prophets; not I have come to abolish but to fulfill.
18 Sapagkat totoo itong sinasabi ko sa inyo, hanggang hindi lilipas ang langit at lupa, wala ni isang tuldok o kudlit man ang mawawala sa kautusan, hanggang sa ang lahat ng mga bagay ay maganap.
Amen for I say to you; until when may pass away the heaven and the earth, iota one or one stroke of a letter certainly not may pass away from the law until when everything may happen.
19 Kung gayon, sinuman ang lalabag ng kahit isa sa kaliit-liitan sa mga kautusang ito at nagtuturo sa iba na gawin ang paglabag nito ay tatawaging pinakahamak sa kaharian ng langit. Ngunit ang sinumang tumupad sa mga ito at itinuturo sa iba na tupariin ito ay tatawaging dakila sa kaharian ng langit.
Who[ever] if then shall break one of the commandments of these the least and shall teach so the others, least he will be called in the kingdom of the heavens. who[ever] now maybe may keep and may teach [them], this [one] great will be called in the kingdom of the heavens.
20 Sapagkat sinasabi ko sa inyo na hangga't hindi hihigit ang inyong katuwiran sa katuwiran ng mga eskriba at mga Pariseo, hindi kayo makakapasok sa kaharian ng langit.
I say for to you that only unless shall abound your righteousness above [that] of the scribes and Pharisees, certainly not shall you enter into the kingdom of the heavens.
21 Inyong narinig na sinabi sa kanila noong mga unang panahon, 'Huwag kang pumatay,' at 'Sinumang papatay ay manganganib sa paghuhukom.'
You have heard that it was said to the ancients; Not you will murder; who[ever] now maybe may murder, liable will be to the judgment;’
22 Ngunit sinasabi ko sa inyo na sinumang magalit sa kaniyang kapatid ay manganganib sa paghuhukom. At kung sinuman ang magsabi sa kaniyang kapatid na, 'Wala kang kuwentang tao!' ay manganganib sa konseho. At sinumang magsabi ng, 'Hangal ka!' ay manganganib sa apoy ng impiyerno. (Geenna g1067)
I myself however say to you that everyone who is being angry with the brother of him (in vain *KO) liable will be to the judgment; who[ever] now maybe may say to the brother of him; Raca,’ liable will be to the Sanhedrin; who[ever] now maybe may say; Fool, liable will be to the hell of fire. (Geenna g1067)
23 Kaya kung ikaw ay naghahandog ng iyong kaloob sa altar at maalala mo doon ang iyong kapatid na may anumang bagay laban sa iyo,
If therefore you shall offer the gift of you at the altar and there and there shall remember that the brother of you has something against you,
24 iwan mo doon ang iyong kaloob sa harap ng altar at humayo ka. Makipag-ayos ka muna sa iyong kapatid, pagkatapos ay pumunta ka at ihandog mo ang iyong kaloob.
do leave there the gift of you before the altar and do go away, first do be reconciled to the brother of you, and then having come do offer the gift of you.
25 Makipagkasundo ka agad sa nagsakdal sa iyo habang siya ay kasama mo pa sa daan patungo sa hukuman, o ipapasakamay ka ng nagsakdal sa iyo sa hukom at ipapasakamay ka ng hukom sa pinuno at ikaw ay ipapatapon sa bilangguan.
do be agreeing with the accuser of you quickly before which you are with him on the way otherwise otherwise you shall deliver the accuser to the judge, and the judge (you he may betray *KO) to the officer, and into prison you will be cast.
26 Totoo itong sinasabi ko sa inyo, hindi ka kailanman makalalabas doon hanggang mapagbayaran mo ang kahuli-hulihang salapi na iyong inutang.
Amen I say to you; certainly not you may come out from there until when you may pay the last kodranten!
27 Narinig ninyo na sinabi, 'Huwag kang mangangalunya.'
You have heard that it was said (to the ancients: *K) Not will you commit adultery.’
28 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang tumingin sa isang babae upang siya ay pagnasaan ay nangalunya sa babaing iyon sa kaniyang puso.
I myself however say to you that everyone who is looking upon a woman in order to lust after (her *N+kO) already has committed adultery with her in the heart of him.
29 At kung ang iyong kanang mata ang nagiging sanhi ng iyong pagkatisod, dukutin mo ito at itapon sa malayo sapagkat mas mabuti para sa iyo na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa maitapon ang buo mong katawan sa impiyerno. (Geenna g1067)
If now the eye of you right causes to stumble you, do pluck out it and do cast [it] from you; it is better indeed for you that may perish one of the members of you and not all the body of you may be cast into hell. (Geenna g1067)
30 At kung ang iyong kanang kamay ang sanhi ng iyong pagkadapa, putulin mo ito at itapon sa malayo. Sapagkat mas mabuti na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa ang buo mong katawan ay mapunta sa impiyerno. (Geenna g1067)
And if the right of you hand causes to stumble you, do cut off it and do cast [it] from you; it is better indeed for you that may perish one of the members of you and not all the body of you into hell (may depart. *N+KO) (Geenna g1067)
31 At sinabi din, 'Kung sinuman ang magpalayas sa kaniyang asawang babae, dapat niya itong bigyan ng kasulatan ng paghihiwalay.'
It was said also (that: *k) Who[ever] maybe may divorce the wife of him, he should give to her a letter of divorce.’
32 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang makipaghiwalay sa kaniyang asawang babae maliban lamang kung sa sekswal na imoralidad ang dahilan nito ay nagiging sanhi ng pangangalunya ng kaniyang asawa. At kung sinumang magpakasal sa kaniya pagkatapos siyang hiwalayan ay nangangalunya rin.
I myself however say to you that (everyone who is divorcing *N+kO) the wife of him except on account of sexual immorality causes her (to be adulterated; *N+KO) And who[ever] if divorced shall marry, commits adultery.
33 Narinig ninyo rin na sinabi nang mga tao noong unang panahon, 'Huwag kang manunumpa ng kasinungalingan ngunit tuparin mo ang iyong mga sumpa sa Panginoon.'
Again you have heard that it was said to the ancients; Not will you swear falsely, you will keep now to the Lord the oaths of you.
34 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag na lamang kayong manumpa, huwag sa langit dahil ito ang trono ng Diyos,
I myself however say to you not to swear at all, neither [swear] by heaven because [the] throne it is of God,
35 huwag sa lupa dahil ito ang tapakan ng kaniyang mga paa, huwag din sa Jerusalem dahil ito ang lungsod ng dakilang Hari.
nor [swear] by the earth because [the] footstool it is of the feet of Him, nor [swear] by Jerusalem because [the] city it is of the great King,
36 Huwag ka ring manumpa sa pamamagitan ng iyong ulo sapagkat ni isa mang buhok ay hindi mo kayang gawing puti o itim.
nor by the head of you may you swear because not you are able one hair white to make or black.
37 Ngunit hayaan mo ang iyong salita ay maging, 'Oo, kung oo' o 'Hindi, kung hindi.' Anuman ang lalabis pa sa mga ito ay galing sa kaniya na masama.
should be however the statement of you Yes Yes, [and] ‘No ‘No; The however excessive of these from evil comes.
38 Narinig ninyo itong sinabi, 'Mata para sa mata at ngipin para sa ngipin.'
You have heard that it was said; Eye for eye and tooth for tooth.’
39 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag ninyong labanan ang taong masama, sa halip, sinumang sumampal sa iyong kanang pisngi, iharap mo rin sa kaniya ang kabila.
I myself however say to you not to resist the evil [person]. Instead whoever you (strike on *N+kO) the right cheek of you, do turn to him also the other;
40 At kung hiniling ng sinuman na magpunta sa hukuman kasama ka at kunin ang iyong tuniko, hayaan mo rin na mapasakaniya ang iyong balabal.
and to the [one] willing you to sue and the tunic of you to take, do yield to him also the cloak;
41 At sinumang pumilit sa iyo na maglakad ng isang milya, lumakad ka ng dalawang milya kasama niya.
and whoever you will compel to go mile one, do go with him two.
42 Ibigay mo ang nanghihingi sa iyo at huwag mong talikuran ang sinumang nanghihiram sa iyo.
To the [one] asking you (do give *N+kO) and the [one] desiring from you to borrow not may you turn away from.
43 Inyong narinig na sinabing, 'Mahalin ninyo ang inyong kapwa at kamuhian ang inyong kaaway.'
You have heard that it was said; You will love the neighbour of you and will hate the enemy of you.’
44 Ngunit sinasabi ko sa inyo, mahalin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ang mga umuusig sa inyo,
I myself however say to you; do love the enemies of you (do bless those cursing you well do *K) (to those hating *K+o) (you *K) and do pray for those (mistreating you and *K) persecuting you,
45 upang magiging mga anak kayo ng inyong Amang nasa langit, sapagkat pinasisikat niya ang kaniyang araw sa mga masama at mabuti at kaniyang ipinadadala ang ulan sa mga matutuwid at sa mga hindi matutuwid.
so that you may be sons of the Father of you who is in (the *o) heavens, For the sun of Him He makes rise on evil and good and He sends rain on righteous and unrighteous.
46 Sapagkat kung mamahalin ninyo lamang ang mga nagmamahal sa inyo, anong gantimpala ang inyong makakamit? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis?
If for you shall love those loving you, what reward have you? Surely also the tax collectors the (same *NK+o) do?
47 At kung ang mga kapatid ninyo lamang ang inyong babatiin, ano ang ginawa ninyo na higit sa iba? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga Gentil?
And if you shall greet the (brothers *NK+O) of you only, what excessive do you? Surely also the (Gentiles *N+KO) (the *no) (same *N+kO) do?
48 Kaya dapat kayong maging ganap sapagkat ang inyong Amang nasa langit ay ganap.
Will be therefore you yourselves perfect (how *N+kO) the Father of you who (Heavenly *N+KO) perfect is.
